امسال شب یلدا همراه با رحلت رسول اکرم و شهادت امام حسن مجتبی

اول دی مای (۲۲ دسامبر) هر سال، زاویه میل صفحه مداری زمين با راستای آن، به مینیمم مقدار آن نسبت به خورشيد می‌رسد. اين مقدار هم‌اکنون برابر با منفی ۲۳.۴۳۷۷ درجه خواهد رسید. از نظر نجومی در این زمان، زمین به نقطه انقلاب زمستانی می‌رسد؛ بنابراین، با فرا رسيدن اول دی ماه، ساکنان نيم کره شمالی زمين، با پديده بلندترين شب سال (و يا کوتاه‌ترين روز سال) روبه‌رو خواهند بود.

البته چند نکته در اين زمينه مهم است که یادآور می‌شویم:

۱ ـ بر عکس، ساکنان نيم کره جنوبی دارای پديده بلندترين روز سال و کوتاه‌ترين روز سال هستند.

۲ ـ روی خط استوا، طول شب و روز در تمام روزهای سال برابر با دوازده ساعت است.

۳ ـ هر چه از استوا به سمت قطب شمال می‌رويم، طول شب يلدا افزايش می‌يابد، به گونه‌ای که طول شب يلدا در قطب شمال، ۲۴ ساعت است (شش ماه شب از اول مهر تا اول فروردين).

۴ ـ به علت کم شدن زاويه ميل مدار زمين در هر سال، ميزان طول شب يلدا در حال کم شدن است. البته در حدود ۰.۰۵ ثانيه در يک سال است که در صد سال به نزدیک پنج ثانيه (کاهش طول شب يلدا) می رسد. با توجه به اثرات جوّی در طلوع و غروب خورشيد، اين کاهش چندان محسوس نيست.

برای نمونه، در جدول زير، طول شب يلدا در مرکز ايران را برای چند سال می‌بینيد:

بنابراین، به روشنی دیده می‌شود که بین کوتاه‌ترین شب در ایران (نزدیک چابهار) و بلندترین شب در ایران (شمال ماکو) نزدیک هفتاد دقیقه اختلاف است. البته در اين شب، طول شب در نیم کره جنوبی، تقریباً نصف طول شب ما در نیم کره شمالی است! 
در اين جدول ديده می‌شود که ساکنان مناطق شمالگان نظیر لولیا در سوئد، در این سرمای زمستان، کمتر از سه ساعت روز خواهند داشت!

برخی از گذشتگان بر این باورند که شب یلدا، شب زایش خورشید و یا شب عروسی ماه و خورشید است. برای همين در کشور ما بنا بر يک سنت قديمی، اين شب را با برگزاری مراسم گوناگون و شب نشينی گرامی می‌دارند. 
امسال شهادت امام زين العابدين را که به روايتی که با سی‌ام آذر ۱۳۹۰ (آخرين روز پایيز) مصادف است، ما را در آستانه شب يلدا قرار دارد که پيشاپيش به همگی تسليت عرض می‌کنيم.