- امیری فیروزکوهی
شاعر و متفکر بزرگ معاصر، استاد امیری فیروزکوهی ، مختلص به امیر و ملقب به سید الشعراء بی تردید از قله های رفیع شعر و ادب و دانش و از مفاخر کم نظیر روزگار ما محسوب میشود شناخت و معرفی ایشان از این رهگذر امری ناممکن است . شاید بهترین سند هویت علمی و ادبی امیر همان آثار نامبرده می باشدکه آن هم مستلزم تحقیق و تعمیق بسیار است چه ، هر سطحی از آثار قلمی این شاعر فرزانه فصلی است ملون از دین و خرد و حکمت و هر حرفی از ذوق شاعرانه اش دریایی است بی کران از عشق و رنج و درد انسانیت .
از افتخارات امیر همین بس که رهبر معظم انقلاب حضرت ایه الله خامنه ای ایشان را یکی از بهترین غزلسرایان زمان معرفی و و به سید الشعراء ملقب می نمایند . استاد امیری در کلام سخن سنجان شعر و ادب نیز همواره به بزرگی یاد شده است … در ذیل خلاصه ای از این مباحث ذکر می شود.
زندگینامه
سید کریم امیر فیروزکوهی ،متخلص به امیر فرزند سید مصطفی قلی ( منتظم الدوله )در سال ١٢٧٩ خورشیدی در فرح آباد فیروزکوه قدم به عرصه هستی نهاد . امیر در هفت سالگی به اتفاق پدر به تهران آمد و در همان سال پدرش بدرود حیات گفت . از آن پس در حجر تربیت مادر خود به تحصیل دانش پرداخت و در کالج امریکا به فرا گرفتن دانش مشغول گردید و در خارج از محیط مدرسه نیز به تعلیم ادب و عربیت همت گماشت . چون در مدارس رسمی منظور خود را معمول نیافت ، ناگزیر در مدارس قدیمه به تحصیل پرداخت و با بحث و تحقیق ، دانش آموخت و علم کلام و مقدمات حکمت را فرا گرفت .( برگرفته از کتاب سخنوران نامی – برقعی )
آثار استاد امیری فیروزکوهی :
امیر از شعرای غزلسرای به نام معاصر است که به فارسی و عربی هردو شعر می سرود و بعضی از اشعار عربی او در روزنامه اقدام چاپ و منتشر شده است او شیوه اش در شعر و غزلسرایی بود و به سبک هندی (اصفهانی) شعر می سرود و شعرش از انسجا م لفظ و مضامین لطیف و عالی و مشحون است . دیوان اشعارش به کوشش دختر دانشمندش دکتر امیر بانو (مصفا ) چاپ و منتشر شده است . از آثار دیگر امیری فیروزکوهی منظومه عفاف نامه است که طبع شد و اثر دیگر او احقاق الحق در انتصار از شعرای عصر صفوی و دفاع از سبک هندی می باشد که هنوز به چاپ نرسیده است.
فعالیتهای آموزشی : سید کریم امیری فیروزکوهی از سال ١٣٥٠ دردانشکده ادبیات دانشگاه تهران در دوره لیسانس تدریس می کرد . از جمله دیگر فعالیت های او نوشتن مقدمه بردیوان صائب تبریزی بود که این امر را برخواسته آثار و مفاخر فرهنگی نوشته است .) امیربانو کریمی ، صائب و پدرم امیری فیروزکوهی ،فصلنامه فرهنگ اصفهان ، آبان ١٣٨١ ، ص١٧ )
از آثار قلمی امیر به نثر ، حواشی و تعلیقات بسیار است بر کتب کلامی و فلسفی و متون رجالی و ادبی و ترجمه کتاب نفس المهموم محدث قمی رحمت الله یعنی بهترین و صحیح ترین کتب در روایات درست از وقایع کربلا و مقتل حضرت سید الشهداء (ص) و ترجمه مکاتیب نهج البلاغه که هنوز نظم و ترتیب نیافته آماده چاپ نشده است و نیز مقالات تحقیقی و ادبی و لغوی و شعری در اکثر جراید و مجلات طهران در زمان حیات شاعر .(برگرفته از دیوان امیری –زندگینامه خودنوشت )
ویژگی ها
اندوخته ها و معلومات فراوان که در شعر و شناسی و زبان و ادب فارسی و معارف اسلامی و منطق و حکمت کلام و فقه و اصول و دیگر زمینه ها داشت و در مصاحبتش به تدریج معلوم می شد در دیوانش نیز به نوعی تاثیر کرده است. درون مایه بسیاری از اشعار امیری نیز اینگونه تاملها (تاثرات و عواطف بشری و کیفیات نفسانی) و درون بینی هاست . اعتقاد او به دین مبین اسلام و پیغمبر اکرم(ص) و ائمه هدی (ع) نیز در شعرش جلوه گر است .
( برگرفته از کتاب سرچشمه روشن غلامحسین یوسفی)
آنک آواز نبی از در بطحا شنوید ذکر حق را ز در افتادن بتها شنوید
(دیوان)
لطف تخیل جوهر شعر و از عناصر اصلی آن است .قوه تخیل و تصور در امیری نیرومند و تیز پرداز بود . با توجه به سرو کار داشتن طی سال های دراز با شعر و صائب و پیروان وی ، نباید استعداد و توانایی امیری را در آفرینش صور خیال و نوآوریها در این باب از نظر دور داشت .به علاوه تامل در انواع مظاهر حیات و در ورای آنها نکته های باریک دیدن و اندیشیدن و بیرون کشیدن از ویژگی های طبع و سبک امیری است .در شعر وی هر چیز جلوه ای تازه دارد آنگونه که او آن را تصور و احساس کرده و دریافته است.
امیری فیروزکوهی هم قریحه شاعرانه و توانا داشت هم قوه ابتکار و مضمون آفرینی و تصویر پردازی ،به علاوه مطالعات فراوان و تامل در آراء و افکار پیشینیان فکر او را ورزیده کرده بود .آگاهی از شاخه های فرهنگ ایران نیز افزون بر اینها بود .
امیری فیروزکوهی در شعر فارسی تتبع بسیار کرده و مایه های فراوان اندوخته بود .زبان شعر او زبانی است زنده و پویا انعطاف و بلیغ…
با آنکه تاثیر سبک مسعود سعد سنائی،ناصرخسرو خاقانی و بیش از همه صائب در جای جای دیوان امیری مشهود است وی دارای اسلوبی است مستقل ، دیان امیری مشتمل برانواع شعر و از غزل و قصیده و مثنوی و مستزاد و مسمط و منظومه های متعدد به زبان فارسی است و نیز برخی اشعار به زبان عربی .
با آنکه وی بیشتر غزل سروده است ،به مسمط ها و دوبیتی ها ی پیوسته ای که آنها را “منظومه ” نامیده است بیشتر ابراز علاقه می نمود.( برگرفته از کتاب چشمه روشن غلامحسین یوسفی )
در شعر او شکوه از زندگی و گلایه از روزگار و از ناپایداری زمانه، از ناکامی های فردی و رنج و دردهای شاعرانه بسیار برای خواننده بازگو شده است.
دکتر مهدی رئوفی درباره امیری فیروزکوهی اینطور بیان کرده: این شاعر و متفکر بزرگ معاصر ملقب به سید الشعرا بی تردید از قله های رفیع شعر و ادب و دانش و از مفاخر کم نظیر روزگار ما محسوب می شود.
بهترین سند هویت علمی و ادبی امیری همان آثار وی می باشد که آن هم مستلزم تحقیق و تعمیق بسیار است چرا که هر سطر از آثار قلمی این شاعر فرزانه فصلی ملون از دین، خرد، حکمت و هر حرفی از ذوق شاعرانه اش دریایی بیکران از عشق و رنج ودرد انسانیت است.
از اساتید وی می توان شیخ عبدالنبی کجوری ـ سید حسین مجتهد کاشانی ـ سید کاظم عصار ـ وحید دستگردی را نام برد.
از آثار او می توان به دیوان اشعار، احقاق الحق، ترجمه مکاتب نهج البلاغه، منظومه عفافنامه، ترجمه نفس المهموم تصحیح دیوان صائب اشاره کرد.
زمان و علت فوت : سیدکریم امیری فیروزکوهی ، در سن هفتادوپنج سالگی در نوزدهم مهر سال ١٣٦٣ در تهران درگذشت ودر حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد.) مشاهیر ادب معاصر ایران ، گردآورنده : علی میرانصاری ، دفتر اول ، تهران : سازمان اسناد ملی ایران ، ص ٤٦٩ )
غزلی از سید کریم امیری فیروز کوهی
کاش یک شب می شنیدم بوی آغوش تو را خوابگاه از سینه می کردم بر و دوش تو را
در خیال من نمی گنجد وصال چون تویی حیرتی دارم،چو می بینم هم آغوش تو را
از غرور حسن چون مهرت به قهر آمیخته است لذت شهد است، هم نیش تو هم نوش تو را
جلوه ی صبح جوانی یاد می آید مرا هر زمان در جلوه می بینم،بناگوش تو را
انتخاب عشق را نازم که چون من برگزید از میان حسن ها،حسن سیه پوش تو را
تا ز یادم برده ای،از یاد عالم رفته ام هیچ کس جز غم نمی پرسد فراموش تو را
بوسه ای زان لعل آتشناک می باید (امیر) تا کند گرم سخن،لب های خاموش تو را
