شناسایی علایم سکته مغزی

شناسایی علایم سکته مغزی بطور خلاصه:

متخصصین اعصاب اعلام کرده اند که اگر شخصی را که دچار حمله­ شده در عرض ۳ ساعت به بیمارستان منتقل کنند می­ توان عوارض ناشی از حمله را به طور کامل از بین برد.

بله، به طور کامل!!

ایشان می گویند: روش شناسایی حمله و رساندن بیمار به درمانگاه­های پزشکی در کمتر از ۳ ساعت به شناسایی علایم و درمان آن کمک می­کند.

شناسایی علایم سکته مغزی :

در برخی موارد شناسایی علایم سکته کار بسیار سختی است. متأسفانه نا آگاهی افراد می­تواند منجر به فاجع ه­ای جبران ­ناپذیر شود. سکته می­تواند باعث مرگ یا آسیب مغزی فرد گردد و این در حالی­ است که اطرافیان شخص حتی متوجه علایم سکته نشده اند. پزشکان اعلام کرده­ اند که اطرافیان قربانی می­توانند تنها با پرسیدن سه سؤال ساده متوجه علایم سکته شوند:

هیچ گاه این سه حرف را فراموش نکنید: لحد

ل: از شخص بخواهید تا "لبخند" بزند.

ح: از شخص بخواهید که "حرف" بزند یا یک جمله ساده را به درستی ادا کند. (مثلا: امروز هوا آفتابی است)

د: از وی بخواهید هر دو "دست"اش را بلند کند. اگر فرد در انجام هر کدام از موارد زیر مشکل داشت، در اسرع وقت با اورژانس تماس گرفته و علایم را برای امدادگران توضیح دهید.

و اما نشانه دیگری از سکته مغزی که چهارمین نشانه سکته نیز بشمار می­رود عبارت است از: زبان

از بیمار بخواهید "زبان" خود را بیرون بیاورد. اگر زبان وی به راست یا چپ متمایل شده بود، بدانید که شخص دچار حمله شده است.

رعایت رژیم غذایی سالم، مصرف گوجه فرنگی و رژیم غذای مدیترانه‌ای و رژیم غذایی برای مدیریت دیابت می‌تواند به پیشگیری از سکته مغزی کمک نماید.

 

توضیحات بیشتر در رابطه با سکته مغزی:

زمانی­که رگهای خون‌رسان به مغز به هر دلیلی پاره یا بسته شود، بافت‌های مغز از اکسیژن و غذا محروم می‌شود و بعد از چند دقیقه سلول‌های مغز شروع به مردن می‌کنند، در این وضعیت  فرد دچار سکته مغزی (stroke) شده‌است. سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است، درمان فوری ضروری بوده و عملکرد زودهنگام می‌تواند جلوی آسیب بیشتر و عوارض شدید و بالقوه سکته مغزی را بگیرد. فرد دچار سکته مغزی شده ممکن است توانایی حرف زدن را از دست داده، دچار مشکلات حافظه شده یا یکطرف بدنش فلج شود. خبر خوب این است که سکته مغزی می‌تواند پیشگیری و درمان شود. امروز و در این متن می‌خواهیم اطلاعاتی راجع به دو نوع سکته مغزی، افراد در خطر سکته مغزی، دلایل و نشانه‌های آن و خلاصه‌ای از شیوه درمان و پیشگیری از سکته مغزی بپردازیم. 

دونوع اصلی سکته مغزی کدام‌اند؟

دو نوع اصلی سکته مغزی شامل:

سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic) (بسته شدن رگ توسط لخته خون)

سکته مغزی ایسکمیک حدود ۸۷ درصد کل بیمارانی­که دچار سکته مغزی می‌شوند، دچار این نوع از سکته مغزی می‌شوند. در این نوع سکته یک لخته یا ترومبوس در رگ‌های خون‌رسان به مغز شکل گرفته و مانع خونرسانی به مغز می‌شود.

سکته مغزی هموراژیک(hemorrhagic) (پاره شدن و خونریزی مغز)

این نوع سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های خون­رسان به مغز پاره شده و سطح بین مغز و جمجمه را پر از خون می‌کند (خونریزی ساب آراکنوئید یا subarachnoid hemorrhage)، یا زمانیکه یک رگ معیوب در مغز پاره شده و تمام بافت‌های اطرافش را پر از خون نماید (خونریزی مغزی یا(cerebral hemorrhage) .

هردو نوع سکته باعث فقدان خونرسانی در مغز و جمع شدن خون در مغز شده و باعث فشار زیاد بر مغز می‌شود. نتیجۀ سکته بسته به مکانیسم سکتۀ رخ ­داده و میزانی ­که مغز آسیب دیده، متفاوت است. سکته‌های کوچک‌تر ممکن است باعث مشکلات کوچک‌تر از جمله ضعف در دست و یا پا شوند درحالیکه سکته‌های بزرگتر می‌تواند باعث فلج شدن و یا مرگ شود. خیلی از افراد آسیب­ دیده توسط سکته مغزی دچار ضعف در بخشی از بدن، مشکلات تکلمی و یا انواع بی‌اختیاری از جمله بی‌اختیاری ادرار می‌شوند.

علایم سکته مغزی

• مشکل در راه رفتن. ممکن است تلوتلو خورده، سرگیجه ناگهانی داشته یا تعادلش را از دست بدهد.

• مشکل در صحبت و ادراک. ممکن است دچار گیجی شده و یا موقع حرف زدن کلماتی را حذف کرده و یا در فهمیدن صحبت دیگران مشکل داشته باشد.

• فلج شدن و یا بی‌حسی صورت، دست و یا پا. ممکن است بصورت ناگهانی در صورت، دستها و یا پاهای خود دچار بی‌حسی، ضعف و یا فلج شدن، نماید. سعی شود هردو دست را همزمان بالای سرتان برده، ‌اگر یکی از دست‌ها افتاد، فرد ممکن است دچار سکته شده باشد. همچنین ممکن است موقع خنده یک طرف از دهان فرد دچار افتادگی شود. 
• مشکلات بینایی در یکی و یا هر دو چشم. ممکن است بصورت ناگهانی دچار تاری و یا سیاهی دید شود و یا دچار دوبینی گردد.
• سردرد. دردی ناگهانی و شدید در سر، که ممکن است با استفراغ، سرگیجه و یا مشکلات هشیاری همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده سکته مغزی در شما باشد.

زمانی که دچار یکی یا بیشتر از یکی از علایم سکته دیده شد، ولو اینکه علایم از بین رفتند و یا کم بودند می‌بایست با اورژانس تماس بگیرید. هر دقیقه زمانیکه دچار سکته شدند، مهم است که منتظر از بین رفتن علایم نشوند. برای بیشترین بهره‌وری در درمان، فرد باید تا سه ساعت بعد از ظاهر شدن اولین نشانه به بیمارستان مراجعه نماید. 

چه کسانی در خطر سکته مغزی می‌باشند؟

عواملی که برسکته مغزی تأثیر می‌گذارند به دو دسته قابل­ تغییر و غیرقابل­ تغییر تقسیم می‌شوند:‌

عوامل قابل تغییر شامل:

• فشار خون بالا  (hypertension)
• دیابت 
• سیگار کشیدن و یا استشمام دود سیگار دیگران
• کلسترول بالای خون
• مصرف الکل
• چاقی و یا اضافه وزن
• فقدان فعالیت جسمی
• سابقه بیماری­های قلبی
• استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری یا هورمون درمانی با قرص های حاوی استروژن.
• مردان طلاق گرفته در خطر بیشتری برای سکته مغزی می‌باشند.

عوامل غیرقابل تغییر شامل:

• سن: خطر سکته با افزایش سن افزایش می‌یابد و افراد ۵۵ سال به بالا بیشتر از بقیه در خطر هستند.
• نژاد: افراد آفریقایی- آمریکایی بیشتر از سایر افراد در خطر سکته مغزی می‌باشند.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان در خطر سکته مغزی می‌باشند. زنان معمولاً در سنین بالاتری نسبت به مردان دچار سکته مغزی شده و خطر مرگ پس از سکته مغزی در آنها بیشتر است.
• سابقه: سابقه شخصی و یا خانوادگی سکته مغزی، سکته قلبی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

عوارض سکته مغزی کدام است؟

سکته مغزی می‌تواند باعث ناتوانی‌های موقتی و یا دائمی شود، بسته به مدت زمان فقدان خون در مغز و  بخش آسیب­دیده دارد. مانند سایر بیماری‌ها صدمات مغزی بسته به اشخاص مختلف متفاوت است.

.این عوارض شامل:

• فلج شدن و یا از کار افتادن عضلات.
• مشکل در صحبت کردن و یا فرودادن غذا و مایعات.
• ازدست‌دادن حافظه و یا مشکل در فکرکردن.
• مشکلات احساسی.
• درد یا سایر احساسات غیرمعمول در قسمت‌هایی از بدن که تحت تأثیر سکته قرار گرفته‌اند.
• تغییر در رفتار و اهمیت به خود. 

سکته مغزی چگونه مشخص می‌شود؟

برای تعیین کردن بهترین شیوه درمان سکته مغزی تیم اورژانس می‌بایست مشخص کنند که فرد دچار کدام نوع از سکته شده‌است و چه بخش یا بخش‌هایی از مغزش تحت تأثیر سکته قرار گرفته‌است. همچنین آنها باید متوجه شوند که مشکل فرد بدلیل سکته بوده یا تحت تأثیر سایر مشکلات همچون تومور مغزی و یا مصرف دارو‌های خاص می‌باشد. پزشک ممکن است از چندین آزمایش برای مشخص کردن مشکل فرد استفاده کند، این آزمایش ها شامل:

• معاینه بدنی
• آزمایش خون
• سی‌تی اسکن  (CT)
• ام آر آی  (MRI) 
• آنژیوگرام مغزی
• اکوکاردیوگرام

 

چگونگی پیشگیری از سکته مغزی:

آشنایی با عوامل خطرزا در سکته مغزی، پیروی از راهنمایی‌های پزشک ­تان و اتخاذ یک سبـک زندگی سالم بهترین روش‌ها برای پیشگیری از سکته مغزی هستند.  اگر فرد سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA ) یا سکته مغزی کوچک داشته باشد، رعایت موارد ذکر شده به فرد در پیشگیری از سکته بعدی جلوگیری می‌نماید. خیلی از شیوه‌های پیشگیری از سکته مغزی با شیوه‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی یکسان است.

بصورت عمومی، توصیه‌های سبـک زندگی سالم شامل:

• کنترل فشارخون بالا.
• سیگار نکشیدن و یا ترک سیگار.
• کاهش دریافت و مصرف کلسترول، سدیم و چربی.
• درمان و کنترل مناسب دیابت.
• مدیریت استرس.
• افزایش فعالیت جسمانی و ورزش.
• رعایت رژیم غذایی سالم