اضطراب امتحان ؛ توصیه هایی به دانش آموزان،اولیاء محترم و معلمان گرامی(3- پژوهش های انجام شده)

ادامه مقاله شماره قبلی:

در یک تقسیم بندی کلی می توان علل ایجاد اضطراب امتحان را در دو عنوان علل فردی و علل محیطی(مثل خانواده ، محیط مدرسه و فضای فرهنگی جامعه)دسته بندی نمود.

چند تحقیق زیر تحلیل خوبی برای موضوع اضطراب امتحان است:

1- تشکر (1377) در پژوهش خود دریافت که بین نگرش‌های فرزندپروری والدین و همچنین تیپ شخصیتی نوع A والدین با اضطراب امتحان دانش‌آموزان ارتباط معناداری وجود دارد.

2- نتیجه مطالعه پاپکو (2004) نشان داد که هر چه نوجوانان از نفوذ خانواده خود فاصله گرفته و تمایزیافتگی بیشتری داشته باشند، میزان اضطراب امتحان آن‌ها کمتر خواهد بود.

3- موسوی و همکاران (1387) در پژوهش خود دریافتند که وضعیت زندگی مشترک والدین ارتباط معناداری با افزایش اضطراب در فرزندانشان ندارد، البته محققان به این مسئله اشاره کردند که داده‌های به دست آمده در این بخش چندان مورد اعتماد نیست و احتمال می‌رود نوجوانان تمایلی به بیان واقعیت زندگی خانوادگی از خود نشان نداده باشند. همچنین ارتباط بین تعداد مراجعه والدین به مدرسه و اضطراب امتحان معنی دار نبود. در همین پژوهش، محققان دریافتند، از نظر واکنش والدین به وضعیت تحصیلی فرزندانشان، میانگین اضطراب امتحان هنگامی که والدین واکنش تند و شدید نشان می‌دادند، نسبت به سایر موارد به نحو قابل توجهی بالاتر بود و کمترین اضطراب امتحان در واکنش تشویقی والدین مشاهده شد. این امر از پیش قابل انتظار بود، چنانچه رابطه والدین با نوجوانان، رابطه حمایت کننده باشد و به آن‌ها اجازه اشتباه کردن و یادگیری از اشتباهات را بدهد، رابطه مناسب به شمار می‌رود که باعث تکامل فرد می‌شود.

4- نتایج پژوهش‌های ساراسون و مندلر (1952) نشان می‌دهد که هر چقدر محیط برگزاری امتحان نامناسب باشد، میانگین نمرات اضطراب امتحان دانشجویان بیشتر می‌شود. چنانچه دانشجویی با اطمینان خاطر و راحتی فکر در جلسه امتحان حضور یابد، شانس موفقیت او در امتحان بیشتر است تا آن‌که با ترس و بی‌اعتمادی نسبت به محیط کلاس و استاد در جلسه امتحان شرکت کند. شرایط نامناسب دانشگاه، روش‌های خشک تدریس، وضعیت نامناسب کلاس و غیره از جمله مسائلی هستند که می‌توانند بر عملکرد تحصیلی و اضطراب امتحان تأثیر منفی بگذارند.

5-موسوی و همکاران (1387) در پژوهشی دریافتند که تعداد دانش‌آموزان کلاس، ارتباط معنادار و مثبتی با اضطراب امتحان دارد. به این ترتیب که در کلاس‌هایی که تعداد دانش‌آموزان بیشتر بودند، نمره اضطراب امتحان نیز بالاتر بود. اثری که تعداد دانش‌آموزان بر اضطراب آن‌ها دارد ممکن است به علت بالا بودن هیجان و شلوغی کلاس باشد و یا این که مدارسی که دانش‌آموزان کمتری دارند، احتمال می‌رود رسیدگی بیشتری شود. با توجه به وجود فاکتورهای مختلف، این امر به تنهایی قابل پیش بینی نبود.

6-در واکنش تند و شدید مدرسه نسبت به افت و عملکرد تحصیلی، نمره اضطراب امتحان بالا می‌رود. در یک مطالعه، اثر اخطار مشکل بودن امتحان (قبل از برگزاری آن) مورد ارزیابی قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که این اخطار در دانش‌آموزانی که سطح اضطرابشان بالاست، منجر به بدتر شدن کارآیی خواهد شد. بنابراین خود مدرسه هم می‌تواند برای کودکان مستعد این اضطراب را ایجاد کند.

7- ساراسون (1980) معتقد است که در برخی جوامع (خصوصاً آمریکا) مسایل فرهنگی برای تفاوت‌های جنسیتی بیشتر در نمره‌های اضطراب قابل پیش بینی است، زیرا در این جوامع دختران به راحتی مجاز هستند که اضطراب بیشتری نسبت به پسران داشته باشند.
اقلیت‌های نژادی و افرادی که سطح اقتصادی- اجتماعی پایین دارند، مستعد فشارهای روانی به‌خصوص اضطراب امتحان هستند. دانش‌آموزان دارای وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین‌تر، اضطراب امتحان بیشتری دارند. همچنین دانش‌آموزان کشورهایی چون عربستان، مصر و رژیم صهیونیستی، در مقایسه با چین، آلمان، کره، ترکیه، آمریکا و هندوستان، اضطراب امتحان بیشتری نشان داده اند (مجتهدی ملکی، 1377).

*یادآوری : شماره 1 تا 7 این مقاله با استفاده از منابع و مآخذ ذیل، بخشی از نوشته ای است که توسط راضیه ایزدی فرد کارشناس روان شناسی تهیه شده است که با کمی ویرایش در این شماره بحث اضطراب امتحان  آورده شده است.   
—————————————————————————————

منابع و مآخذ :

1- شکر، بهرام (1377). بررسی رابطه نگرش‌های فرزندپروری، الگوی شخصیتی A، کمال‌گرایی و جزم‌گرایی والدین با اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر سوم راهنمایی شهرستان آباده. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.
2- خسروی، معصومه؛ بیگدلی، ایمان ا… (1387). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با اضطراب امتحان در دانشجویان. مجله علوم رفتاری. دوره2، شماره 1، صص 24-13.
3- رحیمی، فاطمه (1379). بررسی علل اضطراب دانش‌آموزان دوره متوسطه و پیش دانشگاهی (دختر و پسر) شهرستان شهرضا در سال تحصیلی 79-78. طرح پژوهشی کاربردی. مرکز تحقیقات علوم رفتاری.
4- علی محمدی، (1375). بررسی رابطه اضطراب امتحان، درون‌گرایی- برون‌گرایی دانش‌آموزان، تحصیلات و شغل الدین با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
5- مجتهدی ملکی، محترم (1377). بررسی رابطه بین اضطراب امتحان و معدل دانش‌آموزان و تأثیر روش شناخت درمانی بر کاهش میزان اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر سال سوم نظام جدید شهرستان ملکان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
6- موسوی، معصومه؛ حق شناس، حسن؛ علیشاهی، محمدجواد؛ نجمی، بدرالدین (1387). اضطراب امتحان و برخی عوامل فردی- اجتماعی مرتبط به آن در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز. مجله تحقیقات علوم رفتاری. دوره 6، شماره1. صص 25-17.