مهارت های زندگی (35) فصل پنجم؛ انواع موضوعات و سطوح مختلف مهارت های زندگی/قسمت هفتم : شناخت فشار عصبی و مهارت مقابله با آن (6 – تعریف و شناخت استرس در هنگام مطالعه قبل از امتحان )

استرس به خودى خود نه مثبت است نه منفى و در حقيقت پاسخ طبيعى بدن در بحث ها، جدل ها، تهديدها و تحريك ها است…استرس و فشار روانى در زمان امتحان مسئله اى است كه مربوط به سن خاصى نيست. در هر دوره اى از زندگى گذراندن امتحان مى تواند موجب بروز استرس شود.افزايش مراجعه دانشجويان به درمانگاه در دوران امتحانات پايان ترم ، مبين شيوع اين مسئله در بين دانشجويان است…با توجه به اين كه استرس و فشار روانى دو جزء فيزيولوژيك و روانى دارد مى توان به طرق گوناگون استرس منفعل كننده را به استرس محرك و انرژى را تبديل كرد. 

مبحث: فرهنگی پرورشی
عنوان اصلی: مهارت های زندگی
عنوان فرعی: توضیح مهارت شناخت و مقابله با فشار عصبی
عنوان فرعی تر : روش های مقابله با استرس(تعریف و شناخت استرس در هنگام مطالعه قبل از امتحان )

*تعریف و یاد آوری علایم استرس برای موقعیت هایی همچون امتحان

استرس به خودى خود نه مثبت است نه منفى و در حقيقت پاسخ طبيعى بدن در بحث ها، جدل ها، تهديدها و تحريك ها است. پاسخ بدن به فشار روانى و استرس زمانى موجب ناراحتى مى شود كه:
۱- مدت استرس طولانى باشد.
۲- به دفعات زياد تكرار شود.
۳- همراه با فشار و تحريك باشد.

استرس و فشار روانى در زمان امتحان مسئله اى است كه مربوط به سن خاصى نيست. در هر دوره اى از زندگى گذراندن امتحان مى تواند موجب بروز استرس شود.افزايش مراجعه دانشجويان به درمانگاه در دوران امتحانات پايان ترم ، مبين شيوع اين مسئله در بين دانشجويان است.

هر چند تعریف علمی استرس ( فشار روانی ) با اضطراب ( نگرانی و تشویش مبهم  ) متفاوت است اما چون در اذهان اکثریت این دو با هم در نظر گرفته می شود اشاره ای هم به مساله اضطراب امتحان داشته باشیم. اضطراب امتحان، حالت تشویش، نگرانی و هیجان ناخوشایندی است که اغلب دانش آموزان و دانشجـویان در ایام امتحانات بدان مبتلا می شوند. گاهی این اضطراب با سردرد، سرگیجه، دل درد، حالت تهوع، تپش قلب و تنگی نفس نیز همراه می شود.

اضطراب امتحان، اضطرابی است که با خودپنداره ضعیف دانش آموز درباره توانایی های ذهنی اش شناخته می شود و موجب کاهش عملکرد او در روزهای پایانی سال تحصیلی می شود. میزان قابل قبولی از تنش و دلهره در زمان امتحان می تواند سیستم عصبی خودکار انسان را فعال کند و موجب هوشیاری بیشتر او برای کسب موفقیت در امتحان شود. دلیل اصلی این اضطراب همیشه کم کاری، تنبلی و یا عدم تسلط بر محتوای درس ها نیست، بلکه گاهی دانش آموزان موفق، با انگیزه و درس خوان نیز دچار آثار منفی اضطراب ناشی از امتحان می شوند.

ترشح هورمونى به نام آدرنالين در بدن در زمان وقوع حوادث به منظور تسريع در انجام، و بهتر انجام شدن كارها صورت مى گيرد. تغييرات فيزيكى بدن در نتيجه ترشح اين هورمون در بدن شامل:
۱- عرق كردن كف دست.
۲ – افزايش ضربان قلب.
۳،- احساس دلشوره داشتن
۴،- برافروخته شدن صورت
۵،- بى اشتهايى
۶،- سردرد
۷،- بى خوابى
۸،- از دست دادن تمركز
۹،- حملات ترس
۱۰،- اشكال در تنفس
۱۱،- سرگيجه.
نکته قابل تذکر اینکه ؛ الزاماً تمام علائم فوق با هم در شخصى كه استرس دارد ديده نمى شود اما به طور خلاصه در صورتى كه علائم سرگيجه و تپش قلب ظاهر شد نياز به مراجعه به مراكز درمانى جهت كنترل آن است. غالب اوقات علائم استرس يا به صورت فيزيكى و يا به صورت روحى ظاهر مى شود.بنابراين اشتباه است كه سعى در درمان استرس نماييم و يا آن را به طور كامل از بين ببريم. چراكه وجود آن لازم و ضرورى است تا بتوانيد با حداكثر انرژى تلاش نماييد. اما براى اينكه بتوانيد از آن بهتر نتيجه بگيريد بايد:
۱- ياد بگيريد اتفاقاتى كه در بدن شما مى افتد از قبيل افزايش ضربان قلب و عرق كردن كف دست و دلشوره داشتن امرى طبيعى است و آن را مثبت تلقى نماييد.
۲- بدانيد در چه سطحى از اين امر باعث تحريك بيشتر مى شود و در چه سطحى شما را منفعل مى كند. (تست آلبرت و هابرت به منظور تعيين سطح اضطراب تهيه شده و در درمانگاه موجود است). با پاسخ دادن به سئوالات آزمون و ارائه آن به درمانگاه مى توانيد سطح اضطراب خود را مشخص كنيد.
۳- اگر متوجه شديد ميزان استرس در شما زياد است و شما را منفعل مى كند، آن را در حد قابل قبول پائين بياوريد.

در مورد روش های کنترل و مقابله با استرس و هم چنین اضطراب امتحان در مقاله بعدی توضیحات مبسوطی جمع بندی و ارایه خواهد شد.

جمع بندی و ویرایش توسط : دفتر مشاوره موسسه فرهنگی دانش ( ج. ابراهیمی)