«« بهترین منبع امگا 3 آبزیان به‌ خصوص ماهیان چرب هستند. دانه ‌های روغنی نظیر بادام، گردو، بادا‌م ‌زمینی، کنجد و تخم ‌کتان هم از منابع اسیدهای چرب امگا 3 هستند. »»

مبحث: پزشکی-بهداشتی
عنوان اصلی: تغذیه (عادات غذایی)
عنوان فرعی: تغذیه و یادگیری
عنوان فرعی تر : تقویت حافظه (غذاهای مفید برای افزایش حافظه؛ امگا 3 )

قبل از هر چیز باید به این مساله اشاره کرد که ظرفیت یاد گیری و میزان هوش و وسعت اندیشه عمدتا از طریق توارث تعیین می شود و عوامل ارثی در این مساله موثرترند اما عوامل محیطی، شرایط اقلیمی، میزان، نوع و کیفیت غذا نیز تاثیر غیرقابل انکاری روی مساله هوش دارند…

امگا 3 دقیقاً چیست؟

امگا 3 یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان برخی چربی‌ها وجود دارد و ویژگی‌های خاصی دارد. این اسیدهای چرب را به این دلیل ضروری نامیده‌اند که اولاً برای ادامه حیات بدن کاملاً ضروری است و ثانیاً چون توسط خود بدن انسان قابل تولید نیست، حتماً باید از طریق رژیم غذایی با مکمل‌ها تأمین شود.

در واقع بدن انسان برای برطرف کردن نیازهای خود به مواد تغذیه‌ای ازجمله اسیدهای چرب و پروتئین نیاز دارد.

اسیدهای چرب از اجزای تشکیل‌دهنده چربی‌هاست که بدن قادر به تولید انواع ضروری آن نیست و باید از طریق ماده غذایی تأمین شود. (1)

تغذیه مناسب جهت تقویت حافظه :
اولین مساله استفاده از منابع حاوی روغن ‌های مایعی است که دربردارنده اسید های چرب امگا 3 هستند. بهترین منبع امگا 3 آبزیان به‌ خصوص ماهیان چرب هستند. دانه ‌های روغنی نظیر بادام، گردو، بادا‌م ‌زمینی، کنجد و تخم ‌کتان هم از منابع اسیدهای چرب امگا 3 هستند. اما اکنون که آلودگی محیط ‌زیست با جیوه مطرح است، نمی ‌توان به خانم‌ های باردار توصیه کرد که زیاد ماهی مصرف کنند اما به جای آن می ‌توانند از منابع گیاهی امگا 3 بهره ببرند.
علاوه بر روغن ‌ها، ویتامین‌ های گروه B نیز در این موضوع دخیل هستند و غلات کامل، جوانه گندم،‌ مخمر آب ‌جو و جگر به عنوان منابع تامین‌ کننده آنها محسوب می ‌شوند.

پاسخ به چند سوال

 چربی امگا3 چطور باعث تقویت حافظه می‌شود؟ :

اسید‌های چرب امگا 3، باعث حفاظت غشای خارجی سلول‌های عصبی می‌شوند و مغز انسان می‌تواند فعالیت‌های خود را بهتر انجام دهد.

امگا 3 غیر از ماهی در چه مواد غذایی دیگری وجود دارد؟ :

منبع امگا 3، ماهی‌های آزاد مانند سالمون، ساردین، میگو و شاه‌ماهی است و از دیگر منابع می‌توان به انواع مغزها، سویا، روغن بادام زمینی و روغن زیتون اشاره کرد. البته مقدار کمی از آن هم در تخم دانه کتان یا مغز گردو یا برخی روغن‌های گیاهی مثل روغن کنجد هم وجود دارد.

آیا مصرف مکمل آن هم مفید است؟ :

بله، مصرف مکمل امگا3 نیز می‌تواند موثر باشد.

در چه شرایطی لازم است افراد از مکمل امگا 3 استفاده کنند؟:

اگر فردی در هفته 3 تا 4 وعده ماهی مصرف نکند، از یک سالگی به بعد برای کمک به رشد مغزی و پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها مصرف مکمل امگا 3 یا شربت روغن ماهی برایش لازم است. همان‌طور که می‌دانید، اسید چرب امگا 6 در تمام روغن‌های مایع یافت می‌شود بنابراین اگر در هفته 3 تا 4 بار ماهی نخوریم، تعادل امگا 3 و امگا 6 به هم می‌ریزد.

دوز مکمل چقدر باید باشد؟:

دوز مکمل‌های امگا 3 متفاوت و از 100 میلی‌گرم تا 900 میلی‌گرم متغیر است. شرکت‌های تجاری معمولاً مقادیر امگا 3 را روی بسته‌بندی می‌نویسند ولی گاهی پزشک از محتوا و دوز باخبر نیست.

هنگام مصرف مکمل امگا 3 باید نکته‌ای را رعایت کرد تا جذب آن افزایش پیدا کند؟:

بهتر است امگا 3 را همراه با وعده غذای اصلی مصرف کرد زیرا مکمل آن نوعی روغن است و همراه غذا بهتر جذب می‌شود. البته افرادی که بعد از مصرف آن دچار ضعف در پا می‌شوند، می‌توانند مکمل را قبل از خواب مصرف کنند.

ماهی بخور، امگا 3 نخور! :

اگر در سبد غذایی خانوار به ‌طور متوسط 4-3 بار در هفته هر بار 120-80 گرم ماهی مصرف شود افراد به هیچ‌وجه نیازی به مصرف امگا 3 نخواهند داشت، اما اگر ماهی مصرف نمی‌شود، می‌توان از مکمل امگا 3 استفاده کرد.  مقدار مکمل مصرفی در دوز غیر درمانی یک گرم و در دوز درمانی 3 گرم در روز است. مکمل امگا 3 باید زیر نظر پزشک و بعد از انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص وضعیت اکسیداسیون بدن تجویز شود. می‌گوییم زیر نظر پزشک زیرا مصرف خودسرانه این مکمل عارضه دار است.

وقتی مکمل امگا 3 بیش از مقدار مورد نیاز مصرف می‌شود، چون یک نوع اسید چرب است، با اسید چرب امگا 6 که برای عملکرد بینایی و مغزی لازم است، رقابت می‌کند و میزان جذب آن را پایین می‌آورد. از سوی دیگر، وقتی امگا 3 به طور خالص در برنامه غذایی گنجانده می‌شود، کلسترول که برای غشای سلول‌های بدن مورد نیاز است، کاهش می‌یابد و یکپارچگی غشاهای سلولی از بین می‌رود. در دوره‌های خاصی مثل بارداری یا شیردهی نیز مصرف مقادیر بالای امگا 3 می‌تواند خطرساز باشد. افزایش بیش از حد امگا 3 در بدن پاسخ‌های سیستم ایمنی را کند و واکنش‌های دفاعی مثل پاسخ به میکروب‌ها را ضعیف می‌کند. حتی می‌تواند تری‌گلیسیرید خون را به عنوان تأمین‌کننده انرژی بدن از حد طبیعی پایین‌تر آورد و فرد را دچار کمبود انرژی کند. به علاوه، اضافه دریافت آن در بدن اکسید می‌شود و بعد از اکسیداسیون به بافت‌های مختلف از جمله عروق و حتی کبد آسیب می‌رساند و می‌تواند کبد چرب ایجاد کند.

امگا 3 ممنوع! :

با همه خواص مفیدی که مصرف امگا 3 دارد، اما برای برخی هم مضر است. افراد دچار اختلالات خونی، کسانی که پوستشان به راحتی دچار کوفتگی و کبودی می‌شود، کسانی که از داروهای رقیق‌کننده خون مثل آسپیرین یا وارفارین استفاده می‌کنند، افرادی که به غذاهای دریایی حساسیت دارند و افرادی که فشار خون خیلی بالا و کنترل نشده دارند، نباید امگا 3 مصرف کنند. مصرف دوز بالای امگا 3 سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند بنابراین کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است نباید از آن استفاده کنند. (1)

——————————————————————————————————————————————————————- منابع:

1- سایت تبیان ( http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=220015 )