عنوان رشته : مهندسی فناوری اینترنت اشیاء(iot )
مقطع : کارشناسي ناپيوسته / کارشناسی ارشد
دانشگاه : جامع علمي – کاربردي / دانشگاه شهید چمران اهواز
مقدمه و تعریف :
تعبير«مغز جهاني[1]» ولز[2] (1938 به نقل از کان و کالنر، 2008[3]) و تعبير «دهکده جهاني[4]» مک لوهان[5] (1964) از چشم اندازهاي آرماني جهان فناوري بود که خيلي زود به واقعيت پيوست و فناوري مرزهاي زماني و مکاني را درهم نورديد و جهان گستر شد. دنياي امروز به ارتباط مستمر يا کنش متقابل وابسته است.( 1 )
در کل، مفهوم اینترنت اشیا؛ اتصال دستگاه های مختلف به یکدیگر از طریق اینترنت است. (3)
IOT یا internet of things ، یعنی همه چیزها ( اشیاء) هایی که داریم به یک شبکه وصل کنیم و براساس ارتباطی که با هم دارند و داده هایی که رد و بدل میکنند خودشون تصمیم گیری کنند که مرحله بعدی رو پیش ببرند. یعنی دخالت آدم ها را به صفر یا کمترین میزان ممکن برساند… استفاده آن میتواند به چند شکل خیلی ساده باشد ، مثل وصل کردن یه گوشی به تلویزیون و یا میتواند خیلی پیچیده باشد و توی صنعت استفاده بشود ، مثلا براساس سنسورهایی که توی سوله صنعتی قرار داده می شوند دما تشخیص داده شود ، به سرور فرستاده بشه که الان مثلا دمای هوا 35 درجه است و سرور به کولرهای سوله ریکوئست بدهد که روشن بشوند و دمای هوا که نرمال شود. دوباره سنسورها دیتای جدید رو بفرستند و باز سرور تصمیم بگیرد چه تعداد از کولرها خاموش بشوند و یا … (3)
اینترنت اشیا مفهومی جدید در دنیای فناوری و ارتباطات به شمار می آید لیکن عبارت اینترنت اشیا، دنیایی را توصیف می‌کند که در آن هر چیزی از جمله اشیای بی جان، برای خود هویت دیجیتال پیدا کرده و به کامپیوترها اجازه می دهد آن‌ها را سازماندهی و مدیریت کنند ، اینترنت در حال حاضر همه مردم را به هم متصل می کند ولی با اینترنت چیزها ، تمام اشیاء به هم متصل می شوند.(3)
تکنولوژی واقعیت افزوده که در موبایل های هوشمند و یا حتی دستگاه های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد، یکی از تکنولوژی هایی است که در دنیای امروز بسیار تاثیرگذار بوده است و ما توانسته ایم از آن در بخش های مختلف زندگیمان استفاده کنیم. واقعیت افزوده یا AR در حال حاضر یک روش بازاریابی برای برخی از شرکت های بزرگ هم به حساب می‌آید. اگر این رشته را انتخاب کرده اید با واقعیت افزوده بیش تر آشنا خواهید شد.(3)
واقعیت مجازی یا VR از آن دسته تکنولوژی هایی است که اغلب افراد آن را برای گیم یا بازی بیش تر تصور میکنند. این نوع از تکنولوژی فواید و اثرات زیادی در زمینه های مختلف میتواند داشته باشد که می‌توان از آن به سفر مجازی به سراسر دنیا و آموزش نیرو های مختلف تحت آموزش های شبیه سازی شده اشاره کرد. واقعیت مجازی میتواند به عنوان یک مکمل در کنار اینترنت اشیا قرار بگیرد و در رشته های مختلفی کاربرد داشته باشد.(3)
هوش مصنوعی یا AI یکی از جذاب ترین تکنولوژی هایی است که انسان توانسته به آن دست پیدا کند. معمولا شرکت های بزرگ برای ترکیب این تکنولوژی با اینترنت اشیا از بخشی از آن استفاده میکنند که توانایی تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از سنسور های IOT را دارد.(3)
این موضوع که بدون دخالت انسان، دستگاه ها بتوانند تصمیم گیری کنند و از خطاهای انسانی هم به دور باشند، موضوع بسیار جذابی است. بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه تکنولوژی و فناوری، هوش مصنوعی را آینده اینترنت اشیا می دانند.
با تحصیل در این رشته پا به یک دنیای جذاب و رو به رشد می گذارید که حرف های زیادی برای گفتن دارد.
ضرورت و جایگاه رشته :
اینترنت اشیا به یکی از جذاب ترین و پر‌مخاطب ترین شاخه های فناوری و تکنولوژی تبدیل شده است که به شما کمک می‌کند بسیار راحت تر از گذشته زندگی کنید و امکانات بیش تری در زندگی خود داشته باشید. سوال این است که چه طور این کار امکان پذیر بوده و به کمک اینترنت اشیا می‌توان زندگی را راحت تر کرد و اطلاعات بیش تری به دست آورد؟
اینترنت اشیا در بخش هایی مانند پزشکی، حمل و نقل، لجستیک و زنجیره تامین، کشاورزی و … فواید و مزایای فراوانی دارد.
اینترنت اشیا معمولا از آن دسته رشته هایی است که دانش آموختگان رشته های مهندسی کامپیوتر از آن برای ادامه تحصیل استفاده می کنند. در این رشته مباحثی مطرح می‌شود که دانشجو پس از پایان تحصیل میتواند در زمینه برنامه نویسی دستگاه های اینترنت اشیا و یا حتی ساخت آن‌ها به صورت تیمی یا فردی اقدام کند. در بحث آشنایی با این رشته، تکنولوژی های مرتبط با آن هم معرفی می شوند.
اینترنت اشیا فرصت هایی ایجاد می کند برای ادغام مستقیم دنیای فیزیکی و سیستم های مبتنی بر کامپیوتر، سیستم هایی مانند؛ خودروهای هوشمند، یخچال های هوشمند و خانه های هوشمند که این روزها در مباحث و مجالس مختلفی به آن ها اشاره می شود و لازم است که بدانید همه این دستگاه ها در زیر مجموعه اینترنت اشیا قرار می گیرند.
اینترنت اشیاء می تواند در خانه‌های هوشمند، کنترل کردن مزرعه، استخر، ناوگان حمل و نقل و… به کار رود. توسعه در این حوزه در سطح کشور آغاز شده و به هوشمندسازی خانه‌ها، برخی صنایع و شهرها رسیده است. اما بیشتر از خانه‌های هوشمند آغاز شده و در مجموع هنوز در مراحل ابتدایی است. (4)
تاریخچه :
دوره مهندسی فناوری اینترنت اشیا بر مبنای برنامه تحولی و نیازآفرینی و با مشارکت تیمی از متخصصان و صاحب نظران با هدایت مستقیم دانشگاه جامع علمی کاربردی با هدف تربیت نیروهای متخصص و ماهر برای این بخش از نیازهای حوزه فناوری اطلاعات و رایانه در ذیل گروه صنعت تدوین، تصویب و مقرر شد تا در مراکزی که شرایط، تجهیزات و امکانات مورد نظر را دارند، تحت نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی اجرا شود.
راه اندازی رشته اینترنت اشیاء برای اولین بار در کشور رشته اینترنت اشیاء پس از نیازسنجی از صنایع راه اندازی شده است(4)
قابلیت های فارغ التحصیلان رشته :
دانش آموختگان این رشته مهارت‌ها و توانمندی‌هایی چون بکارگیری سیستم عامل لینوکس با هدف مدیریت و کنترل دستگاه‌ها و نظارت بر فرآیندهای موردنیاز، کار با نمودارهای کاربردی در UML، نمودار کلاس‌ها (classes diagram) و نمودار توالی (sequence diagram) برای به تصویر کشیدن دقیق معماری سیستم قبل از پیاده سازی، کار با پروتکل‌ها و چهارچوب‌های مهم بی‌سیم، نوشتن منطق تجاری در ارتباط با تجهیزات توکار با استفاده از روش آزمون محور در پلتفرم‌های ( زیرساخت ) RTOS و غیر RTOS ،کار با پروتکل‌های ارتباطی نظیر 12C، SPI ، 1 wire،UART ،MODBUS و DALI. ، معماری دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا، میکروکنترلرها و پردازشگرهای اینترنت اشیا، به کارگیری فناوریهای ارتباطی کوتاه برد، میان برد و برد بلند در اینترنت اشیا، پیادهسازی پروژه با سه پروتکل پر کاربرد Bluetooth، WiFi و LoRa، به کارگیری هوش مصنوعی در اینترنت اشیا، تست API ، توسعه اپلیکیشن موبایل برای پیاده سازی IoT، بکارگیری زبان های سمت سرور مانند PHP،ASP.NET یا Node.js.را کسب می‌نمایند.(1)
دانش آموختگان این رشته می توانند مشاغلی همچون مهندس اینترنت اشیا ، مهندس بلاک چین، کارشناس تجهیزات/ سخت افزارهای اینترنت اشیا ، معمار شبکه ها/ راه حل‌های مبتنی بر اینترنت اشیا، مدیر شبکه ها/ ربات‌های اینترنت اشیا را احراز کنند.(1)
مهمترین رشته ها و شاخه هایی که می توانند در این زمینه فعالیت کند؛ برنامه نویسی ، شبکه و الکترونیک است.(3)
محتوی سرفصل ها و ساعات دروس :
تمامی محتوای این رشته باتوجه به آخرین دستاوردهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تدوین شده است و به دلیل داشتن بازار کار و نیاز جامعه از جذابیت خاص برای اشتغال برخوردار است. (2)
تفاوت این رشته با دیگر رشته‌ها در کارشناسی ارشد این است که بیشتر واحدهای آن به صورت عملی ارائه می‌شوند. وی در خصوص این رشته، اظهار داشت: در این حوزه بستری فراهم می شود که اشیاء مورد استفاده در روزمره به شبکه اینترنت متصل شوندتا اطلاعاتی روی شبکه رد و بدل شود، معمولا سیستمی وجود دارد و اطلاعات مورد نیاز را دریافت می‌کند تاتحلیل‌های هوشمندی با اهداف و مقاصد متفاوت انجام گردد.(4)
چون رشته اینترنت اشیاء پس از نیازسنجی از صنایع راه اندازی شده است برای همین درس‌هایی که ارائه می‌ِشود نیز بر اساس نیاز است. تفاوت این رشته با دیگر رشته‌ها در کارشناسی ارشد ، این است که بیشتر واحدهای آن عملی ارائه می شوند. همچنین در طول تحصیل، دانشجویان کارآموزی صنعتی می‌گذرانند که در صنایع برگزار می‌شود. در واقع ارتباط بین دانشگاه، صنعت و بازار در این رشته محکم‌تر است. (4)
آخرین دیدگاه‌ها