مبحث: آموزشی
عنوان اصلی: دانشگاه(آموزش عالی)
عنوان فرعی: معرفی رشته های دانشگاهی
عنوان فرعی تر: رشته حقوق(گروه علوم انسانی)
الف)معرفی رشته:
تمام روابط اجتماعی که آثار حقوقی از آن ایجاد می‌شود، موضوع علم حقوق قرار می‌گیرد. حال این روابط می‌تواند مربوط به روابط دولت و مردم باشد که به حقوق عمومی معروف است و یا شامل روابط خصوصی مردم گردد که حقوق خصوصی نامیده می‌شود. به عبارت دیگر حقوق عمومی شامل حقوق قوای سه‌گانه کشور ، حاکمیت و آنچه که مربوط به اداره کشور است، می‌شود و حقوق خصوصی به روابط بین خود مردم می‌پردازد که مهمترین آنها روابط تجاری است که عامل ایجاد رشته حقوق تجارت شده است و یا مسائل مربوط به حقوق مدنی است که از آن جمله می‌توان به اموال، مالکیت، قراردادها، مسئولیت‌هایی که اشخاص در خطاهایی که مرتکب می‌شوند برایشان به وجود می‌آید مثل مسئولیت ناشی از حوادث، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، اقامتگاه اشخاص و ده‌ها مورد دیگر. ماهیت
دانشجویان مقطع لیسانس حقوق در ابتدا مقدمه‌ای از علم حقوق می‌خوانند تا با کلیات علم حقوق و مبانی نظری این علم آشنا شوند و سپس با دو بخش اصلی علم حقوق یعنی حقوق عمومی و حقوق خصوصی که هر یک دارای دو شاخه حقوق داخلی و بین‌المللی است، آشنا شده و دروسی را در این زمینه مطالعه می‌کنند. برای مثال مباحث قراردادها، روابط اشخاص و معامله‌ها را در زیر مجموعه حقوق خصوصی داخلی، مباحث مربوط به مجازات‌ها، جرایم و محاکمات کیفری را در بخش حقوقی عمومی، مباحث مربوط به سازمانهای بین‌المللی، روابط دولتها با یکدیگر و روابط دولتها با سازمانهای بین‌المللی و برعکس را در بخش حقوق عمومی بین‌الملل و بالاخره مباحث مربوط به معاملات و روابط خصوصی خارجی اشخاص که یک عنصر بین‌المللی در آن وجود دارد را در بخش حقوق خصوصی بین‌المللی مطالعه می‌کنند. یعنی در برنامه دوره لیسانس کم و بیش مجموعه‌ای از همه مطالب گفته می‌شود.
دولت به‌عنوان نماینده سیاسی و حقوقی جامعه برای خود منافعی مثل وحدت ملی و یا تمامیت ارضی دارد که البته این منافع از منافع افراد جدا نیست بنابراین افراد در ارتباطشان با دولت باید نسبت به این حقوق آگاه باشند و روابطشان با دولت بر اساس این منافع باشد و البته دولت هم نسبت به شهروندان تکالیفی دارد و باید حقوق آنها را به رسمیت بشناسد. همان حقوق و آزادیهایی که در قانون اساسی به عنوان منشور ملی تعریف شده است و در قلمرو حقوق عمومی قرار می‌گیرد.
ب) توانایی های علمی لازم و قابل توصیه برای رشته حقوق: 
تسلط به زبان انگلیسی یا فرانسه ، توانایی استفاده از کتب فقهی، قدرت استنباط بالا، آشنایی کامل با ادبیات زبان فارسی، منطق، عربی و جامعه‌شناسی از ملزومات این رشته است.
جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب لازمه موفقیت در این رشته است. در کل باید گفت که نحوه استدلال وفن بیان، ابزار کار یک حقوقدان است.
دانشجوی علاقمند به رشته حقوق باید نه تنها با زبان فارسی بلکه با ادبیات فارسی و حتی با دیوانهای شعرای بزرگ ایران آشنا باشد چون سخنوری و همچنین قدرت قلم و نویسندگی از فضایل یک حقوقدان است و یک حقوقدان باید با تکیه بر قلم و یا سخن، نظریه و یا تفکر حقوقی خود را نشر دهد. همچنین با این دو حربه می‌تواند در مقام دفاع از مظلومی برآمده و با تعبیرات و جملات شیوا، دلنشین و تاثیرگذار سخن خود را به کرسی بنشاند. همچنین برای آن که بتواند لایحه‌ای را بنویسد باید سخن او همراه با دلیل و برهان باشد. به همین دلیل لازم است که با منطق آشنا باشد.
ج) آینده شغلی و بازار کار:
وقتی با استادان دانشگاه در مورد فرصت های شغلی فارغ‌التحصیلان لیسانس در رشته های مختلف صحبت می‌کنیم، بیشتر آنان معتقدند که یک فارغ‌التحصیل در مقطع لیسانس، دانش و توانایی لازم را برای کار تخصصی در رشته تحصیلی خود ندارد از همین رو نباید انتظار شغلی ایده‌آل و مطابق میل خود را داشته باشد. در رشته های علوم انسانی که در مقطع لیسانس بیشتر اطلاعات، کلی بوده و اطلاعات تخصصی و کاربردی در مقاطع فوق لیسانس و دکتری ارائه می گردد. اما رشته حقوق از جمله رشته هایی است که از این قاعده مستثنی است و یک لیسانس حقوق می تواند کار اجتماعی مشخصی که تخصص است، انجام دهد. در کل اگر بخواهیم به فرصت های شغلی حقوقدان ها اشاره کنیم، باید بگوییم که حقوقدانها به دو دسته تقسیم می شوند؛ یک دسته افرادی که با مقررات آشنا هستند و قوانین را به صورت یک فرمانبر کامل عمل می‌کنند اما قدرت استنباط احکام تازه را از قوانین ندارند. اینها کسانی هستند که معمولا تا مقطع لیسانس درس خوانده اند و در واقع حقوقدان‌های عملی هستند که می توانند کارهای معمولی این حرفه را انجام دهند.
دسته دوم افرادی هستند که این مرحله را پشت سر گذاشته اند و قدرت استنباط از قوانین و دست یافتن به قوانین جدید را دارند که در واقع مهندسین حقوق هستند که قادرند در مورد بنیان های علم حقوق اظهارنظر کنند و در صورت لزوم آنها را تغییر دهند. متخصصانی که می توان به آنها معماران حقوق گفت.
در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان آن، که از دانشگاه دولتی و غیردولتی وارد بازار کار می‌شوند، یافتن کار مناسب برای فارغ‌التحصیل لیسانس با دشواری هایی توأم است و بخصوص متقاضیانی که علاقمند به کار خاصی در این رشته هستند، مثل متقاضیان وکالت، با محدودیت هایی مواجه می شوند، اما در کل یک دانشجوی خوب و علاقمند می تواند پس از گواهی لیسانس به شغل های متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری، مشاور حقوقی بانک ها، شهرداری ها، شرکت ها و وزارتخانه ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی جذب گردد. باید توجه داشت که اکثر فرصت‌های شغلی موجود برای فارغ التحصیل این رشته، از جمله قضاوت، وکالت، تصدی دفاتر اسناد رسمی و تصدی دفتر ازدواج و طلاق امتحان ورودی دارد و فارغ‌التحصیلان حقوق پس از پذیرش در امتحان ورودی و گذراندن یک دوره کارآموزی، می‌توانند در مشاغل موردنظر فعالیت نمایند.
در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ التحصیلان آن، که از دانشگاههای دولتی و غیر دولتی وارد بازار کار می شوند، یافتن کار مناسب برای فارغ التحصیل لیسانس با دشواری هایی توام است و بخصوص متقاضیانی که علاقه مند به کار خاصی در این رشته هستند، مثل متقاضیان وکالت، با محدودیت هایی مواجه می شوند. اما در کل یک دانشجوی خوب و علاقه مند می تواند پس از گواهی لیسانس به شغل های متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری، مشاور حقوقی بانک ها، شهرداری ها، شرکت ها و وزارتخانه ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی جذب گردد و درآمد مناسبی کسب کند.
فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی این رشته در زمینه‌های مشروح زیر می‌توانند فعالیت کنند:
1- حقوق قضایی:
تعریف و هدف : رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری در محاکم قضایی، نمونه وظایف شاغلین در این رشته: رسیدگی به دعاوی حقوقی مابین اشخاص در موارد املاک مستغلات و کیفر ی مانند: کلاهبرداری، سرقت، قتل و غیره.
آینده شغلی : با توجه به کمبود قاضی در سطح کشور و قوه قضائیه و در مقابل فراوانی جرم و جنایات در سطح جامعه و از سویی دیگر حقوق و مزایای بالایی که این شغل دارد، آینده خوبی برای این رشته پیش بینی می‌گردد و به جوانان توصیه می‌شود با توجه به خصوصیات شخصیتی که لازمه این شغل است گرایش بیشتری به این شغل نشان دهند.
شرایط احراز شغل قضاوت : داشتن کارشناسی حقوق و بعد از آن، گذراندن یک دوره دو ساله کارورزی و قبولی در آزمون مربوط به آن، شرایط اشتغال به این رشته فراهم می‌گردد.
2- وکالت:
– امروزه وکالت به عنوان یکی از مورد احترام‌ترین شغل‌ها در سراسر دنیا به شمار می رود. اما برای طی مسیر قبولی در رشته حقوق تا انتصاب عنوان وکیل باید مسیر پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشت.
تعریف و هدف : رشته‌ای است مقدس و عبارتست از پاسداری از عدالت و جلوگیری از ظلم و ستم و دفاع از حق مظلوم و احقاق حق او و اقامه دعوی علیه کسانی که حقوق دیگران را پایمال نموده‌اند.
شرایط احراز شغل قضاوت: کارشناسی حقوق و قبولی در امتحان ورودی وکالت و گذراندن دوره کارآموزی.
3- محضر داری:
تعریف : اداره امور دفتر خانه اسناد رسمی با تایید سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به موجب ابلاغ وزیر دادگستری، نظارت بر تنظیم و ثبت کلیه اسناد در دفترخانه و اوراق رسمی مخصوص مانند: اسناد ملکی، وکالت نامه، وثیقه نامه، اعتراض نامه، تقسیم نامه، ضمانت نامه، اجاره نامه و مدارک مربوط به ازدواج و طلاق.
مدت دوره آموزش این رشته : برای فوق دیپلم ۲ سال و کارشناسی ۴ سال می‌باشد. در صورت تحصیل در دانشگاههای دولتی و سپردن تعهد خدمت، می‌توان از تحصیل رایگان استفاده نمود.
آینده شغلی این رشته : با توجه به افزایش حجم معاملاتی که در کشور انجام می‌گیرد و لزوم ثبت این معاملات در دفاتر رسمی و همچنین آمار ازدواج و متأسفانه افزایش آمار طلاق، این رشته به صورت همیشگی مورد نیاز جامعه می‌باشد.
4- کارشناسی حقوقی یا مشاوره حقوقی:
نهادها، ادارات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی اغلب نیاز به کارشناس حقوقی یا مشاور حقوقی دارند و همچنین شرکتهای تجاری معتبر، از مشاور حقوقی بی نیاز نخواهند بود. بدیهی است نهادهای دولتی کارشناسان خود را اغلب از طریق آزمون استخدام می‌کنند. جامعه‌ای که بخواهد به سمت قانونمندی و تخصصی شدن حرکت نماید نیاز به مشاوران حقوقی دارد زنان نیز می‌توانند در مشاغل حقوقی به فعالیت بپردازند، به جز در مسند قضاوت که برخی محدودیتها در این مورد برای فعالیت بانوان اعمال می‌شود.
د) شرایط تحصیل در رشته حقوق و آزمون های تخصصی آن(راهنمایی و توصیه ها):
– رشته حقوق قضایی؛ پایه حقوق :
در رابطه با رشته حقوق در مقطع کارشناسی، به طور اخص ما رشته حقوق قضایی را ـ به عنوان رشته پایه ای حقوق ـ می شناسیم، ولی وقتی که شما این رشته را به پایان می رسانید، سوالی پیش می آید که در ادامه مسیر چه اهدافی را دنبال می کنید؟
– ادامه مسیر؛ به پنج ، شش راه ختم می شود:
راه اول این است که شما بخواهید مسیر را ادامه دهید و درستان را دنبال کنید. راه بعدی انتخاب شغل است. من می توانم بگویم حداقل نیمی از فارغ التحصیلان حقوق جذب رشته وکالت می شوند. فعالیت در دفتر اسناد رسمی به عنوان سردفتر، قضات دادگستری، کارشناسان حقوقی اداره‌ها و مشاغل مرتبط نیز دیگر مسیرها هستند. بخشی از افراد زیرمجموعه نیز جذب نیروی انتظامی می شوند.
قضاوت هم خود چند زیرشاخه دارد؛ مانند بازپرس ها، دادیارها، قضات، دادستان و … . شغل دیگری نیز که از زیرمجموعه های وکالت به شمار می رود، افرادی هستند که به عنوان مذاکره کننده در مذاکرات حقوقی و قراردادها شرکت می کنند.
راه ورود به این رشته ها، تنها از راه حقوق قضایی انجام نمی شود. چون بسیاری از فارغ التحصیلان رشته الهیات ـ زیر مجموعه فقه و حقوق اسلامی ـ و همچنین طلاب حوزه های علمیه ـ در حد سطح ـ نیز می توانند چنین میسری را ادامه دهند.
– یک رشته با گرایش‌های متعدد :
به مدت نیم قرن تا 10 سال گذشته دانشگاه های ما چهار گرایش بیشتر نداشتند. این چهار گرایش عبارتند از حقوق خصوصی، حقوق جزا و جزم شناسی، حقوق عمومی و حقوق بین الملل. در دهه هشتاد به همین تعداد و حتی بیشتر رشته هایی اضافه شدند. مثل رشته حقوق محیط زیست، حقوق مالکیت فکری، حقوق تجارت بین الملل، حقوق تجارت اقتصادی و حقوق بشر. این ها رشته هایی هستند که در دانشگاه های ما تدریس می شوند. البته در مقایسه با دانشگاه های سراسر دنیا ما در مقطع کارشناسی ارشد گرایش های دیگری را نیز می توانیم داشته باشیم.
– وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
در مقطع کارشناسی ارشد امکان ادامه تحصیل در ۷ گرایش وجود دارد:
۱- حقوق خصوصی ۲- حقوق بین‌الملل ۳- حقوق جزا و جرم شناسی ۴- حقوق عمومی ۵ـ حقوق بشر ۶ـ حقوق تجارت بین الملل ۷ـ حقوق مالکیت معنوی
همچنین امکان ادامه تحصیل در ایران در مقطع دکترا نیز میسر است.
– آزمون‌های تخصصی سر راه حقوقدانها:
سن قضاوت در ایران کوتاه تر از وکالت است و افراد در 22 سالگی می توانند قاضی شوند، اما سن وکالت 26 سالگی است. وقتی که شما از رشته حقوق فارغ التحصیل می شوید، عنوانی که به شما تعلق می گیرد، حقوق دادن است. فارغ التحصیلان این رشته مثل دوستان مهندس و پزشک نیستند که القابی مثل دکتر و مهندس ـ به صورت اتوماتیک ـ به آن ها تعلق بگیرد. شما هر رشته حقوق را که بخواهید ادامه دهید، باید در آزمون تخصصی آن شرکت کنید. این ها در واقع اصنافی هستند که به رشته حقوق مربوط هستند.
مثلا اگر شما قصد دارید سردفتر اسناد رسمی شوید، باید در امتحان سردفتری اسناد رسمی شرکت کنید و دوره کارآموزی آن را نیز بگذرانید تا بتوانید پروانه اسناد رسمی را دریافت کنید. برای وکالت دادگستری، قضاوت و حتی کارشناسان دادگستری در رشته های مختلف مربوط به حقوق نیز باید این مسیر طی شود.
یعنی نام وکیل یا قاضی بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی به شما اطلاق نمی شود. به عنوان مثال ما در بحث وکالت، کانون وکلای دادگستری ـ که در واقع یکی از قدیمی ترین نهادهای صنفی و مدنی ایران است و حدود 103 سال سن دارد ـ وجود دارد. شما باید در آزمون ورودی ـ که شبیه کنکور سراسری است ـ شرکت کنید و هرچقدر که رتبه شما بهتر باشد، شهرهایی که شما انتخاب می شوید، بهتر است. به عنوان مثال در کانون مرکز اگر شما بخواهید پروانه تهران را بگیرید باید رتبه خیلی بالایی را داشته باشید. بعد از تهران به شهرهایی مثل کرج، ری، ورامین تا مناطق دوردست مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان می رسیم.
سوالات آزمون ورودی وکالت به صورت تستی در 6 رشته و 120 سوال طرح می شود. اما در اختبار، مرحله کتبی به صورت تشریحی است و مرحله مصاحبه هم شفاهی انجام می شود.
-18ماه کارآموزی برای ورزیده شدن:
بعد از این قبولی در این آزمون، شما باید 18 ماه کارآموزی داشته باشید. این دوره شامل کارکردن در دفتر وکیل سرپرست و حضور در 36 دادگاه مختلف حقوقی، کیفری، خانواده و اطفال، دادگاه های کیفری استان و تجدید نظر می باشد. در پایان 18 ماه نیز باید یک کار تحقیقی شبیه پایان‌نامه ارائه شود.
-غربال‌گری در آزمون اختبار:
پس از رد شدن از این مراحل شما وارد آزمون دیگری خواهید شد که «اختبار» نام دارد. این آزمون دو مرحله‌ای است. ابتدا شما باید در یک آزمون کتبی شرکت کنید که در شش رشته ـ حقوق جزا، آیین دادرسی کیفری، حقوق مدنی، حقوق تجارت، آیین دادرسی مدنی و حقوق ثبت ـ برگزار می شود. مرحله دوم آزمون شفاهی و مصاحبه است. به این صورت که یکی از وکلای با تجربه کانون پرونده ای را مطرح می کند و شما باید به صورت شفاهی آن مشکل را حل کرده و نظرتان را بگویید. بعد از این مرحله نیز مراسم قسم خوردن یا همان تحلیف را باید بگذرانید.
تقریبا شبیه همین مسیر برای رشته های دیگر، مانند قضات، سردفتری اسناد رسمی نیز وجود دارد. البته سردفتری اسناد رسمی، شغلی است که سرقفلی به آن تعلق می گیرد و همانند مغازه یا داروخانه حق کسب و تجارت و پیشه دارد. کارشناسان نیز ـ مثل کارشناسان پزشکی قانونی و مهندسی پزشکی و کارشناسان حقوقی ـ باید مسیری را شبیه همین طی کنند. خیلی از متخصصان به عنوان مشاوران حقوقی جذب ادارات می شوند. این افراد از طرف ادارات و نهادها در دعاوی شرکت می کنند.
– مشاوره حقوقی؛ کم جنب‌وجوش اما مهم :
وکالت به دو دسته تقسیم می شود. وکالت علاوه بر وکیل دادگستری شامل یک شغل مهم دیگر هم می شود که آن مشاوره حقوقی است. در این شغل شما در دعاوی، وکالت را قبول نمی کنید، ولی افراد به شما مراجعه می کنند و از شما مشاوره می گیرند. خیلی از افرادی که پیشکسوت هستند و نمی خواهند دوندگی های شغل وکالت را انجام دهند، در دفتر خود نشسته و مشاوره می دهند. این مشاوره هم شامل افراد حقیقی می شوند و هم شرکت ها.
فارغ التحصیلان رشته الهیات ـ زیر مجموعه فقه و حقوق اسلامی ـ و طلاب نیز می توانند این مسیر را طی کنند
مشاوره حقوقی شرکت ها یکی از رشته های پرطرفدار حقوق است. یکی از زیرشاخه های مشاوره های حقوقی، تخصص در امور قراردادها است. ساختن، اصلاح و نظارت بر قراردادها توسط این افراد صورت می گیرد.
-آزمون وکالت منبع ندارد!
در آزمون وکالت نمی‌توان کتاب خاصی را به عنوان منبع معرفی کرد. منابع، به خصوص در آزمون اختبار بسیار متعدد است. برای آزمون ورودی به نظر من بهترین راه این است که سوالات آزمون دوره های قبل را مرور کنید. یعنی علاوه بر این که شما باید کتاب حقوق مدنی دکتر سید حسن امامی ـ که به عنوان یک کتاب مرجع مطرح است ـ بخوانید، که مروری بر دوره چهارساله دانشگاه نیز هست، باید آزمون های طبقه بندی شده در رشته حقوق که تعدادشان نیز در این روزها زیاد است را نیز مطالعه کنید.
هـ) چندنکته مهم ، تذکر و توصیه ضروری:
1- به خواندن قانون اکتفا نکنید
من به دوستان پیشنهاد می دهم فقط به قانون اکتفا نکنند. مثلا بعضی می گویند چند دور کتاب قانون مدنی را می خوانیم و در آزمون آن شرکت می کنیم. این یکی از چراغ قرمزهایی است که در انتها به رد شدن آن ها در امتحان منجر خواهد شد. به این علت که شما باید به نظریات مشورتی قوه قضاییه، آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور و دکترین های حقوقی را نیز مرور کنید. در آزمون اختبار وضعیت سخت تر است. برای این که در این آزمون بیشتر از تجربیات شما سوال می شود. در واقع دادگاهی فرضی برای شما ترسیم می شود و شما باید بگویید که من از این طریق و از این تاکتیک از موکلم دفاع می کنم. پس شما باید به قانون اشراف داشته و حواشی قانون را نیز بلد باشید. ولی بهترین منبع همان سوالات آزمون های سال قبل است. حتی در بعضی موارد شاهد تکرار سوالات نیز بوده ایم.
2- کلاس‌های آمادگی، تنها را قبولی نیستند
کلاس‌ها و آزمون های آمادگی تا اوایل دهه هشتاد وجود نداشت و چندسالی است که شکل گرفته اند. الان در برخی از آموزشگاه های بسیار معتبر استادهای خوبی به تدریس مشغول اند.
ولی به نظر من راه قبولی در آزمون وکالت حتما از این آموزشگاه ها نمی گذرد. کلاس ها فقط می تواند به شما انضباط دهد، ولی اگر شما به مطالب اشراف داشته باشید به نظر من هیچ احتیاجی به شرکت در کلاس ها نیست.
3- حداقل 4 ماه وقت برای مطالعه
افرادی که قصد شرکت در آزمون وکالت را دارند به دو دسته تقسیم می کنیم. اول افرادی که بلافاصله بعد از این که فارغ التحصیل شدند قصد شرکت در آزمون وکالت را دارند. این افراد دوره آمادگی کمتری نیاز دارند، چون این ها در کوران تحصیل هستند. به نظر من دوستانی که قصد دارند بلافاصله پس از فارغ التحصیلی در آزمون شرکت کنند، یک دوره چهار ماهه برایشان کافی باشد.
ولی کسانی که وقفه ای چندساله بین تحصیل و آزمون آن ها وجود دارد، قطعا باید دو سه ماه بیشتر از آن دوستان وقت بگذارند.
4- تنها کارشناسی حقوق ملاک است
یکی از سوالاتی که خیلی مطرح می شود این است که خیلی از دوستان می پرسند من به عنوان مثال کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل دارم یا دکترای حقوق دارم، ولی لیسانس من مثلا مترجمی زبان، علوم سیاسی و یا هر رشته دیگری را خوانده ایم؛ آیا من می توانم در آزمون وکالت شرکت کنم؟ جواب منفی است! شما باید لیسانس حقوق قضایی، فقه و مبانی اسلامی و یا تحصیلات حوزوی را داشته باشید.
5- قبل از آزمون، مناطق کانون‌های وکلای کشور را بشناسید
اتحادیه ای به نام اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران موجود است که به طور مخفف اسکودا نامید می شود. این اتحادیه به چند زیرمجموعه که کانون های وکلا گفته می شوند، تقسیم می شود. این کانون ها خودشان آزمون وکالت را برگزار می کنند. به عنوان مثال اگر شما اهل گیلان هستید، باید در آزمون کانون وکلای گیلان شرکت کنید. قطعا گیلان نسبت به کانون وکلای مرکز، ظرفیت معدودتری را داراست. البته تعداد این کانون ها به اندازه تعداد استان های کشور نیست. برخی از استان ها که از نظر تعداد وکلا به حد نصاب نرسیده اند، زیرمجوعه استان های دیگر هستند.
در این بین کانون وکلای مرکز تقسیم بندی عجیبی دارد. این کانون شامل استان های تهران، البرز (که البته قرار است مستقل شود)، سمنان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان می باشد! البته قرار است در آینده این استان ها از هم جدا شوند. این قضیه کار را برای اعضای کانون وکلای مرکز سخت می کند. یعنی اگر شما رتبه خوبی کسب نکنید، باید در یکی از این استان های دورافتاده کارآموزی خود را بگذرانید و دفترتان نیز آن جا تشکیل می شود.
6- هزار شرکت کننده، 300 نفر قبولی در تهران20
تعداد افراد شرکت کننده در آزمون متفاوت است. ما دوره هایی را داشته ایم که تا 20 هزار نفر شرکت کننده داشته است. معمولا در آزمون وکالت حدود هزار تا هزار و پانصد نفر قبولی دارد. البته من تاکید می کنم قبولی صرف در آزمون وکالت کافی نیست. یعنی وقتی شما با رتبه 1500 در قبول شوید، ممکن است محل کارآموزی شما ـ در حالی که ساکن تهران هستید ـ شهرستانی دور مثل سراوان یا چابهار مشخص شود. این برای کسانی که ساکن آن مناطق هستند، یک امتیاز است، ولی برای آن هایی که ساکن تهران هستند، ممکن است مشکل زا باشد.
سال های قبل افراد در آزمون وکالت شرکت می کردند، و وقتی رتبه پایین می آوردند، کارآموزی را شروع کرده و باز در سال آینده دوباره در آزمون شرکت می کردند. این افراد اگر رتبه بهتری را کسب می کردند، جابه جا شده و به شهرهای بهتر منتقل می شدند. ولی اخیرا بخش نامه ای در کانون وکلا صادر شده که با شروع کارآموزی باید این مسیر تا پایان طی شود و امکان آزمون مجدد و جابجایی با رتبه بالاتر وجود ندارد. دوستان باید این نکته را مد نظر داشته باشند که اگر رتبه پایینی کسب می کنند، می توانند صبر کنند و در دوره بعد شرکت کنند. از این تعداد معمولا حدود 300 نفر در تهران پذیرفته شوند.
7- آبان و آذر فصل حقوق‌دان‌هاست
آزمون وکالت معمولا سالی یک بار برگزار می شود. البته تاریخی دقیقی ندارد، ولی به طور کلی در ماه های آبان و آذر این آزمون برگزار می شود. آزمون اختبار نیز در گذشته سالی یک بار برگزار می شد، ولی الان دو نوبت و حتی سه نوبت در سال هم برگزار می شود.
8- انتقال بین شهرها؛ امکان‌پذیر ولی دشوار
امکان انتقال اعضای کانون پس از شرکت در آزمون و گذراندن کارآموزشی امکان پذیر است. ولی به این دلیل که تقاضای انتقال به تهران زیاد است، این انتقال بسیار مشکل است. البته راه هایی در قانون وکالت وجود دارد. به عنوان مثال اگر شما در کانون وکلای شیراز قبول شوید و یکی از اقوام درجه یک شما، مثل همسر یا پدر و مادر، در تهران وکیل باشند، شما هم می توانید به تهران منتقل شوید. یا مثلا استاد شما استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران شدید، می توانید از این امتیاز استادی برای انتقال پروانه استفاده کنید. حتی کسانی که این شرایط را ندارند می توانند لایحه ای را نوشته و دلایل انتقال خود را اعلام کنند. این امر در کمیسیون کانون وکلای مرکز بررسی می شود و حدود پنج تا شش ماه نیز این پروسه زمان بر است. یک راه دیگر هم جابجایی با یک وکیل در استانی دیگر است. اما به نظر من دوستانی که قصد شرکت در آزمون را دارند، از همان ابتدا راه خود را مشخص کنند.
9- دانشگاههای تهران و شهید بهشتی قطب حقوق در کشور
قطب رشته حقوق قضایی در دوره کارشناسی، دانشگاه های تهران و شهید بهشتی هستند. دانشگاه های فردوسی مشهد، دانشگاه شیراز، مدرسه علوم قضایی قم نیز دانشگاه های معتبری هستند. دانشگاه آزاد نیز در طول 20 سال گذشته پیشرفت بسیاری داشته و یکی از مراکز معتبر در رشته حقوق قضایی محسوب می شود. به خصوص واحدهایی مثل واحد مرکز و علوم و تحقیقات. خیلی جالب است که دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی در شهرستان ها رشته های تخصصی ای دارند که دانشگاه های دولتی ندارند. به عنوان مثال تعداد کمی دانشگاه های دولتی رشته حقوق و تجارت بین الملل را ارائه می دهند ـ مانند دانشگاههای شهید بهشتی و علامه طباطبایی ـ ولی در دانشگاه آزاد دامغان الان حقوق و تجارت بین الملل تدریس می شود.
10- هم‌زمانی وکالت و ادامه تحصیل منافاتی ندارد
اگر مشکل سربازی برای آقایان وجود نداشته باشد، آنها می توانند هم‌زمان با شرکت در آزمون وکالت و عضویت در کانون وکلا، تحصیلات تکمیلی خود را نیز ادامه دهد. البته پیش از این قانونی وجود داشت که می گفت حتی اگر شما مشکل سربازی داشتید و مشمول بودید، می توانستید در امتحان وکالت شرکت کرده و قبول شوید، اما ادامه مرحله منوط می شد به پس از پایان خدمت. ولی در حال حاضر در صورت عدم ارائه کارت پایان خدمت و یا معافیت امکان شرکت در آزمون وکالت وجود ندارد.
11-ارشد و دکترا به شما تخصص می‌دهند
تقریبا تاثیر تحصیلات در مقاطع ارشد و دکترا در قبولی آزمون ورودی وکالت صفر است. مگر این که شما عضو هیات علمی دانشگاه باشید که در آن صورت می توانید از آزمون ورودی و تحت شرایطی حتی از کارآموزی نیز معاف شوید.
تحصیلات تکمیلی در هر یک از گرایش های تخصصی به شما کمک می کند تا در آن موضوع اشراف داشته باشید و این به شما تخصص می دهد.
12- جای زبان در آزمون وکالت خالی‌ست
متاسفانه یکی از نقص های آزمون وکالت به نظر من این است که ما درسی را به عنوان متون حقوقی نداریم. این نقیصه بزرگی است. چون اکثر وکلای ما، زبان انگلیسی را خوب نمی دانند. ما به طور کلی مراودات بین المللی داریم، قراردادهای بین المللی را باید بررسی کنیم و ای کاش این درس نیز اضافه می شد. متون حقوقی در مقاطع ارشد و دکترا موجود است ولی در آزمون وکالت وجود ندارد. تنها در آزمون وکالت و آزمون سردفتری رسمی، درس متون فقه است که به زبان عربی از شما امتحان گرفته می شود.
13- با برنامه‌ریزی آسایش مالی فراهم می‌شود
رشته حقوق خوشبختانه رشته محترمی است و جایگاه اجتماعی خوبی دارد. اغلب مقامات مسوول در دنیا ـ سیاستمدارها و روسای جمهور ـ اکثرا حقوق دان هستند. زمینه فعالیت بسیار زیادی وجود دارد و رشته ای است که اگر خوب برنامه ریزی انجام شود و خوب شروع کنند وادامه دهند، می توانند از لحاظ آسایش مالی نیز آینده خود را تضمین کنند.
–———————————————————————————————————————————– ماخذ : دانشجوآنلاین( مصاحبه با دکتر بهزاد هاشمی وکیل پایه یک دادگستری، فارغ التحصیل رشته های حقوق تطبیقی و شرکت ها از آمریکا – تاریخ انتشار : ۲۴ مرداد ماه ۱۳۹۲ )
آخرین دیدگاه‌ها