مقدمه
گیاه جعفری ( Parslery ) به نام علمیPetroselinum sativum شناخته می شود. در این نوشته بعد از معرفی کامل آن ، خواص دارویی و مواد استفاده آن از نظر طب سنتی بیان شده است. در گیاه جعفری یک نوع فلاونوئید به نام آپی ژنین وجود دارد که موجب افزایش تولید نورون ها شده و ارتباطات بین سلول های مغزی را قوت می بخشد. با آشنایی با نحوه پرورش این گیاه ، مضرات استفاده زیاد آن از نظر پزشکی بیان شده است.توضیحات بیشتر را در ادامه مقاله ، با حوصله ودقت بخوانید. ( دفترمشاوره موسسه فرهنگی دانش )
مبحث: پزشکی-بهداشتی
عنوان اصلی: تغذیه (عادات غذایی)
عنوان فرعی: تغذیه و یادگیری
عنوان فرعی تر : گیاهان مفید برای عملکرد حافظه و فعالیت های مغزی (جعفری)
معرفی گیاه
parsley ( جعفری ) ، گیاهی علفی و معطر از خانواده Apiaceae ( چتریان ) میباشد که بومی مناطق مدیترانه ای و اروپا می باشد. این گیاه به دلیل داشتن برگ های خوراکی و به عنوان چاشنی در سوپ ها ، خورش ها و سالاد مورد استفاه قرار می گیرد.در گذشته های دور گیاه جعفری به نام های خطاسالیون و مغدانوس معروف بوده است. این گیاه معطر در چهار فصل سال موجود می باشد.
جعفری گیاهی ۲ ساله و علفی میباشد که بین ۱۰ تا ۷۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و بین ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر گستردگی آن میباشد. این گیاه بدون کرک بوده و دارای ریشه هایی ضخیم میباشد. برگ‌های آن به رنگ سبز تیره و دارای بریدگی‌های لوزی یا مثلث شكل است. گل‌های جعفری كوچك به رنگ مایل به سبز و به‌صورت چتر میباشد میوه آن كوچك به درازای ۲ میلی‌متر و به قطر ی۱ میلی‌متر و دارای بوئی معطر است.
بخش های مورد استفاده این سبزی سودمند برگ، ساقه، تخم و ریشه آن است که ارزش غذایی و خواص درمانی متعدد دارد.گیاه جعفری مشهورترین سبزی و گیاه دارویی به حساب می آید.
این سبزی به شدت مغذی بوده و شامل بسیاری از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها میباشد و می تواند در بهبود سلامت شما بسیار موثر عمل کند.
افزایش طروات و شفافیت پوست از خواص جعفری برای حفظ سلامت پوست است.
همچنین خاصیت ضد درد، ضد التهاب داشته و مسهل، ضد نفخ، مدر است ونیز شیرافزا و خلط آور است.
خواص و موارد قابل استفاده
1- مغز و روان : ضد آلزایمر، پارکینسون و افسردگی است. یک نوع فلاونوئید به نام آپی ژنین در این گیاه وجود دارد که موجب افزایش تولید نورون ها شده و ارتباطات بین سلول های مغزی را قوت می بخشد. رژیم غذایی غنی از آپی ژنین، منجر به دفع آلزایمر، پارکینسون و افسردگی می گردد.
2- ویتامین ها : گیاه جعفری دارای ویتامین A ، ویتامین C ، ویتامین B1 و B2 است.
3- املاح معدنی : آهن ، پتاسیم ، سدیم ، کلسیم ، فسفر ، خاکستر ، هیدرات های کربن و مقدار کمی پروتئین است.
4-طعم دهنده غذا : از برگ و تخم جعفری به وسیله روش تقطیر اسانس گرفته می شود که بسیار معطر بوده و در طعم‌دار کردن غذاها کاربرد دارد.
5- خواص داروئی گیاه جعفری :
الف ) خواص تخم جعفري :
1- تخم جعفری از نظر طب سنتی ایران گرم و خشك است.
2-تخم این گیاه ضد نفخ شكم بوده و باعث بهبود سوء هاضمه می شود.
3- شریان‌ها و رگ‌ها را تمیز می‌كند.
4- مدر ( ادرار آور ) است.
5- قاعده آور (برای خانم ها ) است.
6- براي درمان تب نوبه بكارمي رود.
ب ) خواص ریشه جعفري :
1- ريشه جعفري اشتها آور است .
2- ریشه جعفری ادرار آور و قاعده آور است .
3- ریشه این گیاه سنگ كليه را دفع مي كند .
4- براي درمان اسهال بايد 20 گرم ريشه جعفري را در يك ليتر آب دم كرده و تنقيه كنيد .
5- دم كرده ريشه جعفري براي درمان تنگي نفس بكار مي رود.
6- ریشه جعفری براي درمان سرخك مفيد است.
7- برای درمان اسهال باید ۲۰ گرم ریشه جعفری را در یك لیتر آب دم كرده و تنقیه كنید.
ج ) خواص برگ و ساقه جعفري :
1– چای آن برای هضم غذا مفید بوده و کمک می کند.
2- خاصیت افزایش شیر در مادران شیرده
3- برای کاهش وزن مفید است.
4-به دلیل سرشاربودن از فیبر گیاهی یبوست را درمان می کند.
5- خلط آور است.
6- دم‌كرده جعفری برای درمان تب موثر است.
7- دم کرده این گیاه سنگ كلیه را دفع می‌كند.
8- برای بواسیرمفید است.
9- موثر برای درمان بیماری‌های روماتیسمی
10- بهبود بیماری‌هایی مثل التهاب مفاصل، استخوان‌ها و بیماری آرتریت
11- مفید بود برای از بین بردن بوی بدهان ( مثل بوی سیر) با جویدن گیاه جعفری یا مصرف دمنوش
12- نفس را خوشبو می کند.
13- درمان بیماری های تنفسی و سرفه
14- تسکین درد دندان و درد گوش با استعمال موضعی این گیاه .
15- باز شدن و تنظیم قاعده‌گی برای خانم ها با استفاده از اسانس یا دمنوش این گیاه
16- برای درمان ضرب‌خوردگی و خون‌مردگی له شده برگ و ساقه جعفری را روی عضو ضرب دیده بگذارید.
17- یکی از مهمترین خواص جعفری، پیشگیری و درمان دیابت با آن می باشد. مواد موثر موجود در این گیاه قند خون را کاهش داده و به علاوه موجب کاهش مقاومت به انسولین می شود.
18- ترکیبات موجود در جعفری باعث کاهش کلسترول و چربی خون شده و از این رو برای بیمارن قلبی عروقی مفید است.
19- کمک به متوقف کردن ریزش مو و درمان آن یکی دیگر از خواص جعفری است. همچنین استفاده از این سبزی و اسانس آن برای درمان شوره سر و افزایش رشد موها مفید است.
20- مالیدن ضماد تهیه شده با گیاه جعفری برای التیام و درمان محل گزیدگی نیش زنبور و حشرات مفید است.
21- برای رفع لكه‌ها و جوش‌های صورت دم‌كرده جعفری را روی پوست صورت بمالید.
22- برای روشن شدن رنگ پوست مقداری جعفری را در نیم لیتر آب به مدت ۵ دقیقه بجوشانید و صبح و شب صورت خود را با آن بشوئید بعد از یك هفته پوست صورت شما روشن میشود.
23- ماسک صورت تهیه شده با گیاه جعفری پوست را پاکسازی کرده و باعث باز شدن چهره و شفایت پوست میشود. این ماسک برای پوستهای خشک و حساس بسیار مناسب میباشد.
رویش گیاه جعفری
گیاه جعفری به دلیل داشتن برگ های خوراکی امروزه به طور گسترده در خاورمیانه ، اروپا و آمریکا کاشته می شود. این گیاه معطر در چهار فصل سال کاشته و رویش دارد .بهترین نوع جعفری در کشور ما در شاهرود می روید.
نحوه پرورش گیاه جعفری
نوع خاک : خاک شنی ، ماسه ای ، مرطوب ، غنی و خوب زهکشی شده. این گیاه در خاک اسیدی ، خنثی و قلیایی رشد میکند.
میزان نور: آفتابی – نیم سایه . بهتر است این گیاه در مکانی آفتابی قرار داشته باشد.
درجه دما : دمای بین ۲۲ تا ۳۰ درجه مناسب است.
شکل آبیاری : به صورت متوسط صورت گیرد. یعنی رطوبت خاك را در حد يكنواخت براي رشد بهتر جعفري و افزايش قابليت استفاده عناصر غذايي حفظ كنيد . خاك سبك به دفعات آبياري بيشتر نياز دارد.
نحوه تکثیر : تکثیر این گیاه به روش کاشت بذر است و بهتر است در اواخر بهار و یا تابستان صورت گیرد.
هر يك گرم بذر جعفري تقريبا” ۶۵۰ دانه دارد.
براي كاشت جعفري از بذوري استفاده كنيد. كه اندازه مناسب ، ضد عفوني شده با قارچكش و كيفيت بالا از نظر يكنواختي جوانه زني بذر داشته باشند.نشاء كاري در مقايسه با كشت مستقيم بذر بهتر است چون جوانه زني بذر جعفري ممكن است ۲۰ تا ۲۵ روز طول بكشد . بذر كاري مستقيم مي تواند برداشت محصول را به تاخير اندازد.
در كشت مستقيم در هر ۳۰ سانت طول رديف ۱۵-۲۰ بذر قرار مي دهند و فاصله رديف ها ۴۵ سانتي متر مي باشد و عمق كاشت بذر كمتر از يك سانتي متر است. براي جلوگيري از سله بندي، سطح خاك را تا تثبيت گياهچه جعفري مرطوب نگه داريد.
در هنگام نشا كردن فاصله بوته ها روي رديف ۱۵ تا ۲۰ سانت است. خاك مناسب براي كشت جعفري خاك ترد بازهكشي خوب مي باشد. مقدار ماده آلي خاك را بايد افزايش داد چون جعفري به خاك مرطوب براي رشد بهتر نياز دارد.
نياز كودي آن به ازت بين ۹۰ تا ۱۱۲ كيلوگرم در یک هكتار، به فسفر (P2C5 ) بين ۹۰ تا ۱۳۵ كيلوگرمدر هكتار ، به پتاسيم (K2O ) بين ۵۶ تا ۱۱۲ كيلوگرم در هكتار، به گوگرد ۲۰ تا ۳۰ كيلوگرم در یک هكتار مي باشد.
زمان برداشت : برگهاي جعفري حدود ۳ ماه بعد از كاشت آماده براي مصرف مي باشد و در هر هكتار تقريبا” ۵/۲ تا ۵/۷ تن برگ جعفري بدست مي آيد . براي مصرف سبز و تازه تعدادي از برگ هر بوته يا يك شاخه كامل داراي برگ چيده مي شود.
»»»تذکرات مهم و مراقبت های لازم«««
مضرات جعفری و توصیه های پزشکی و موارد منع مصرف :
1- مراقب بیماری های نقطه برگ و پوسیدگی ساقه در این گیاه باشید. از شپش ها و سوسک ها این گیاه را حفظ کنید.
2- مصرف تخم، ریشه یا اسانس جعفری برای خانمهای باردار ممنوع است و ممکن است باعث سقط جنین گردد. همچنین زنان بارداری که دچار لکه بینی بوده و یا دارای سابقه سقط جنین هستند، لازم است از مصرف جعفری در دروان بارداری پرهیز کنند.
3- با وجود گسترده بودن خواص جعفری، مصرف زیاد تخم یا اسانس جعفری خطرناک بوده و می تواند ایجاد عارضه کبدی، کلیوی و یا عصبی در افراد کند.
4- مقدار اگزالات موجود در سبزی جعفری نسبتا بالا است، لذا به مبتلایان به سنگهای مجاری ادرار، سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا توصیه میشود از زیاده‌روی در مصرف آن خوداری کنند.
5- جعفری به دلیل موادی که دارد، می تواند باعث اختلال در متابولیسم لیتیوم در بدن گردد. بنابراین افرادی که دریافت کننده داروهای لیتیوم دار هستند بایستی از مصرف زیاد جعفری خودداری کنند.
—————————————————————————————————
انتخاب مطلب و ویرایش و دسته بندی توسط دفتر مشاوره موسسه فرهنگی دانش ( ج .ابراهیمی)
آخرین دیدگاه‌ها