مقدمه :
در این نوشته به معرفی گیاه پنیرباد (Ashwagandha) به منظور تقویت حافظه و عملکرد مغزی و نیز بررسی دیگر خواص آن از جمله رفع خستگی جسمی و ذهنی و آرامش بخش بودن آن ، می پردازیم. لطفاً بخش توضیحات مربوط به خواص و نیز تذکرات مهم(موارد منع مصرف) آن را با دقت بیشتری بخوانید.
مبحث: پزشکی-بهداشتی
عنوان اصلی: تغذیه (عادات غذایی)
عنوان فرعی: تغذیه و یادگیری
عنوان فرعی تر : گیاهان مفید برای عملکرد حافظه و فعالیت های مغزی (پنیرباد-Ashwagandha )
معرفی گیاه :
نام فارسی : پنیرباد
نام انگلیسی: Withania
نام علمی: Withania somnifera
خانواده: Solanaceae
دیگر نام ها : ویتانا یا ویتانیاسومنیفرا ، داغ‌ترین گیاه در هند یا جینسینگ هندی ، گیلاس زمستانی
واژه نامه : پنیرباد؛ مایه پنیر با نام علمی Withania نام یک سرده از تیره بادنجانیان است.
– این گیاه دارویی، خشن و مهاجم است که به صورت یک درختچه‌ی چوبی و کوچک با برگ‌های سبز و بیضی‌شکل در اندازه 90 در 90 سانتی‌متر رشد می‌کند.
– برگ‌های این گیاه چرمی سخت، نیزه‌ای و سبز رنگ و شاخه‌های این گیاه منشعب و سفید رنگ است.
– ویتانیا شکوفه های سبز فسفری در تابستان دارد و گل‌های کوچک، دارای 5 گلبرگ و یکنواخت را با دانه‌های قرمز و کوچک تولید می‌کند.
– این گیاه به صورت بوته جنگلی ، در تمام فصول سال سبز است و در اوایل تابستان میوه‌های کروی و زرد رنگی آن می‌رسد.
– گیاه پنیرباد چون استوایی و دوستدار گرماست؛ آفتاب داغ و کامل را ترجیح می‌دهد برای همین نسبت به کمبود منابع آب و خاک مقاوم و کم توقع است. لذا کشت گسترده این گیاه را برای تامین علوفه دام، محافظت از خاک در برابر فرسایش و طوفان ها، جلوگیری از حضور ریزگردها، می توان استفاده نمود.
– گیاه مذکور اگر از خطر سرمازدگی عبور کند ( با دمای حدود 10 درجه‌ی سانتی‌گراد در شب ) می‌تواند رشد خوبی داشته باشد. با وجود دمای مناسب، عمق خاک و آبیاری کافی (نه بیش از حد)، می‌توانید منتظر برداشت ویتانا در سال اول باشید.
– نوع ریشه آن که به نام «جینسینگ هندی» معروف است.
محل رویش در ایران :
– گیاه پنیر باد در جنوب سیستان وبلوچستان ؛ شهرستان های سرباز ، سراوان، سوران ، زابلی ،ایرندگان ، گوهرکوه ، چاه احمد ، حاشیه تفتان ، کوههای پنج انگشت ، سیاه بند ، بیرک زابل و حوالی زاهدان ، ایرانشهر می روید. این گیاه در دشت های این مناطق به میزان زیادی یافت می شود. از جمله در شهرستان ریگان کرمان همزمان با اجرای پروژه بین المللی جف در ریگان گیاه پنیرباد توسط کارشناسان این طرح شناسایی شد .بعد از آن اینگیاه برای مصارف دارویی به صورت الگویی در سطح 5هکتار از اراضی شهرستان ریگان کشت شده است.
– سالانه می توان در اوایل فصل تابستان قریب 200 تن پنیرباد از منطقه بلوچستان برداشت کرد.
– در دیگر کشور ها : این گیاه دارویی در کشورهای هندوستان پاکستان و تعدادی دیگر از کشورها وجود دارد.
خواص و موارد قابل استفاده :
– پنیرباد ( Ashwagandha ) دارای فواید زیاد دارویی است که از زمان های دور برای درمان استفاده شده است تا جایی که می توان برای آن یک کتاب نوشت.
– یک مطالعه نشان داد که مصرف مکمل های غذایی حاوی عصاره ریشه این گیاه پس از 8 هفته سبب بهبود و تقویت حافظه و عملکرد مغزی افراد شده است. همچنین استفاده از این گیاه با افزایش سرعت پردازش اطلاعات مرتبط بود.
– این گیاه منبع بسیار مهمی برای تولید داروهای ضد سرطانی می باشد و به همین دلیل یک گروه از دانشمندان اصفهانی روی این گیاه تحقیقات گسترده ای انجام دادند .
– از سال 1388 تحقیقات در زمینه کاربردهای مختلف این گیاه در این مرکز آغاز شد که بعد از چندین سال تحقیقات گسترده چندین خاصیت مؤثر ضد سرطانی این گیاه و همچنین خواص تهیه مایه پنیر این گیاه شناسایی شد.
-فعالیت تحقیقاتی برای کاشت و تکثیر گیاه بومی پنیر باد در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی زیر نظر گروه زیست شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان در حال انجام است. دانشگاه سیستان و بلوچستان در تلاش است بعد از تامین اعتبار و انجام کارهای تحقیقاتی، برخی ترکیبات ضد سرطانی این گیاه را به عنوان دارو عرضه و روانه بازار دارویی کند.
– این گیاه دارویی حاوی ترکیباتی است که عمده ترین آن ویتافرین است و در حال حاضر این دارو در کشور هند تولید و عرضه شده است برای همین فاز عملياتي پروژه با همکاری دانشگاهی از هند انجام شده است.
-از خمیر مایه این گیاه برای پنیر گیاهی استفاده می شود که اداره منابع طبیعی ریگان (کرمان) در صدد توسعه این گیاه دارویی کمیاب است .
– پنیر باد گیاهی همیشه سبز می باشد که همچون سایر گیاهان بوته ای از فرسایش بادی می کاهد وعامل مهمی در جلوگیری از فرسایش آبی است .
– خاصیت های دیگر دارویی این گیاه ؛
* آرام بخش است؛ برای برطرف شدن استرس و اضطراب ، برای رفع خستگی بدنی ، فیزیکی و ذهنی مفید بوده و در درمان افسردگی کاربرد دارد.
*ضد باکتری، ضد قارچ، ضد کم‌خونی، ضد آرتریت، ضد باروری، ضد کرم روده، ضد التهاب، ضد درد، ضد ویروس تبخال، ضد تومور، ضد تب، ضد تشنج، ضد اسپاسم، التیام‌بخش زخم معده، کاهش‌دهنده ضربان قلب، کاهش‌دهنده پرفشاری خون، خواب‌آور، ادرارآور، شیرافزا، محافظ کبد، درمان هپاتیت و بیماریهای مزمن کبد، افزایش سیستم ایمنی، درمان دیابت ، سوءهاضمه وناهنجاری های معده، در ناباروری با تعداد اسپرم پایین و بر طرف کردن ضعف جنسی ، مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه دارای عواید التهابی است که می‌تواند به درمان آرتروز یاری برساند.
* تقویت کننده و افزایش دهنده 100 درصد قوای جنسی است.
* برای قطع تب از دَم‌کرده یا جوشانده برگ این گیاه استفاده شود.حداکثر مقدار مصرف این گیاه دارویی ۵ گرم از ریشه خشک شده این گیاه در یک لیوان آب جوشانده و همراه کمی عسل است، ضمن آنکه باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
* ریشه این گیاه؛ بازکننده انسداد مجاری عروق ، کبد و طحال است.
* از قدیم الایام بومیان منطقه سیستان و بلوچستان پس از خشک شدن بذر یا میوه این گیاه آن را می کوبیدند و از پودر آن به سبب داشتن خاصیت انعقاد شیر ، به عنوان مایه پنیر برای ساخت پنیرمحلی استفاده می کنند.
* در پژوهش بيگمي و همكاران در سال 1393 ؛ پروتئازهاي حاصل از میوه ي گیاه پنیر باد به عنوان مایه پنیر استخراج و اثرات آن روي ویژگی هاي بافتی و حسی پنیر سفید فراپالایش شده و در مقایسه با پنیر تهیه شده با رنت قارچی بررسی شد. نتايج اين مطالعه نشان داد که پروتئاز گیاه ویتانیا ، کواگولانس می تواند گزینه ي مناسبی به عنوان جایگزین مایه پنیر قارچی در تولید پنیرهایی با دوره ي نگهداري کوتاه باشد.
* عصاره الکلی این گیاه در جیره غذایی جوجه های گوشتی باعث افزایش استحکام استخوان و افزایش وزن طحال شد. ( از مناطق اصلی تولید آنتی بادی در بدن ، در مقابل هر گونه آنتی ژن است و افزایش وزن آن نشانه ی افزایش جمعیت سلولی و تولید سلول های ایمنی می باشد. )
به دلیل خواص بالای پنیرباد تحقیقات در زمینه خواص مفید این گیاه همچنان در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی و تزیینی دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه دارد. منابع طبیعی سیستان و بلوچستان در زمینه سرمایه گذاری توسط مردم استان و دیگر علاقه مندان سرمایه گذاری برای این گونه گیاهی با ارزش ، آمادگی کامل دارد.
* همچنین در آذربایجان‌شرقی ؛ ایستگاه تحقیقاتی ملکان این گیاه دارویی به راحتی تکثیر پیدا کرده و بدون هیچگونه مشکل خاصی استقرار پیدا کرده است.
آخرین دیدگاه‌ها