موضوعات

گزارشـی از خدمات ارایه شده به دانش آموزان مدارس استثنـــایی


*توسعه و عدالت :

– مسیر رسیدن به توسعه و عدالت از معبر نظام تعلیم‌وتربیت می‌گذرد. وزارت آموزش‌وپرورش وزارتی تأسیسی، تعدیلی و تکمیلی است زیرا در جامعه هر چیزی بخواهد تأسیس، تعدیل، تکمیل و یا حتی تعطیل شود سرمنشأ آن آموزش‌وپرورش است.

– اگر جهان از بی‌عدالتی و خشونت در رنج است بدون تردید رفع آنها از مسیر آموزش‌وپرورش می‌گذرد و بهترین فرصت ایجاد عدالت و توسعه توجه به تعلیم‌وتربیت است.

 – رسیدن به توسعه در همه ابعاد منوط به رسیدن به جامعه دوستدار انسان است. جامعه دوستدار انسان جامعه دوستدار کودک، معلول و کتاب است و رسیدن به این جامعه از طریق آموزش‌وپرورش به‌ویژه آموزش‌وپرورش استثنایی محقق می‌شود.

 

*آماری از پوشش تحصیلی دانش‌آموزان استثنایی :

 – آموزش‌وپرورش استثنایی مولود انقلاب در سال ۱۳۷۰است و از زمان تأسیس تاکنون پوشش تحصیلی دانش‌آموزان استثنایی ۱۸برابر شده است. ۱۵۲هزار دانش‌آموز استثنایی در ۱۷۴۳مدرسه استثنایی و ۲۰هزار مدرسه پذیرا در هفت گروه در حال تحصیل هستند.

 – ۸۰۵مدرسه استثنایی به‌عنوان پشتیبان مدارس پذیرا فعالیت دارند و ۳۴مدرسه شبانه‌روزی نیز در کشور برای دانش‌آموزان استثنایی وجود دارد.

– از 1743 مدرسه استثنایی، ۴۸مدرسه خاص اتیسم، ۲۳مدرسه خاص نابینایان، 27 مدرسه خاص دانش‌آموزان جسمی حرکتی و 100 مدرسه ویژه دانش‌آموزان با آسیب شنوایی وظیفه تعلیم‌وتربیت دانش‌آموزان استثنایی را برعهده دارند.

– پوشش دانش‌آموزان تلفیقی فراگیر در این دولت 67.5 درصد رشد را نشان می‌دهد هزینه ایاب‌وذهاب دانش‌آموزان استثنایی نیز در دولت تدبیر و امید 42 برابر رشد داشته است.

 

*راه اندازی مراکز مشاوره برای ارایه خدمات مشاوره‌ای و توان‌بخشی:

– آموزش‌وپرورش استثنایی ارائه خدمات به دانش‌آموزان عادی دارای مشکلات ویژه یادگیری را از طریق ۷۵۶مرکز مشکلات ویژه یادگیری نیز برعهده دارد.

– 47 مرکز مشاوره و راهنمایی نیز خدمات مشاوره‌ای و توان‌بخشی به دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و خانواده‌های آنان ارائه می‌دهند.

– تعداد مراکز مشکلات ویژه یادگیری از 475 مرکز در سال 1397 به 756 مرکز در سال 1399 رسیده است و 82 مرکز نیز در ایام کرونا راه‌اندازی شده است.

– از 48 مرکز مشاوره و راهنمایی نیز 10 مرکز در سال 98 و 27 مرکز در سال 1399 افتتاح شده است یعنی 77 درصد این مراکز در دو سال اخیر راه‌اندازی شده است.

– یکی از برنامه‌های سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی نوآوری فضا و تجهیزات است. ایجاد مراکز جامع تشخیصی، توان‌بخشی و مشاوره‌ای ازجمله برنامه‌های آموزش‌وپرورش استثنایی است و تاکنون  4 مرکز در کشور راه‌اندازی شده است و تعداد این مراکز تا پایان سال تحصیلی به 10 مرکز خواهد رسید.

 

*تحصیل دانش‌آموزان استثنایی با روش تلفیقی فراگیر :

–  یکی از جهت‌گیری‌های اصلی آموزش‌وپرورش استثنایی تحصیل دانش‌آموزان استثنایی در مدارس عادی تحت عنوان مدارس تلفیقی فراگیر است و تعداد دانش‌آموزان استثنایی مشغول به تحصیل در مدارس تلفیقی فراگیر 82 برابر افزایش‌یافته است.

– دانش‌آموزان استثنایی به دلیل شرایط خاص خود به فضا و تجهیزات 5 تا 10 برابر دانش‌آموزان عادی نیز دارند که در حال حاضر میانگین تراکم در مدارس استثنایی 53 نفر، نرم کلاسی 6.4 نفر است و به‌ازای هر 24 دانش‌آموز استثنایی یک معلم وجود دارد.

 

 آماریاز نیاز و راه اندازی ، تأسیس و مناسب سازی مدارس استثنایی با امکانات تربیت بدنی، اتاق بازی، پارک تحرک و اتاق حسی حرکتی، پایگاه دائمی سنجش، آزمون‌های غربالگری، باشگاه و مرکز رفاهی :

 – یکی از مؤلفه‌های آموزش‌وپرورش استاندارد، استاندارد فضای آموزشی است. بر اساس آمایش سرزمینی 210 مدرسه استثنایی در کشور برای رسیدن به استاندارد مطلوب موردنیاز است که ساخت این مدارس از یک سال گذشته در قالب طرح از خشت تا بهشت آغاز شده است و تاکنون 132 مدرسه از این تعداد معادل با 63 درصد یا کلنگ‌زنی و یا افتتاح شده است.

 – تربیت‌بدنی و ورزش را یکی از نیازهای اساسی دانش‌آموزان استثنایی است. 14 استان کشور فاقد سالن ورزشی خاص دانش‌آموزان استثنایی هستند که ساخت این سالن‌ها آغاز شده است و در 368 مدرسه استثنایی نیز با مشارکت خیرین و سازمان نوسازی مدارس ساخت سالن‌های ورزشی 200 مترمربعی درون مدرسه‌ای آغاز شده است.

– راه‌اندازی اتاق بازی در تمامی 23 مدرسه خاص نابینایان… تا اول مهرماه 20 پارک تحرک و جهت‌یابی در مدارس خاص نابینایان راه‌اندازی می‌شود و اتاق‌های حسی و حرکتی نیز از 2 اتاق به 10 اتاق خواهد رسید.

– 190 باشگاه پیش‌کسوتان آموزش‌وپرورش استثنایی راه اندازی شده است.باشگاه‌های پیش‌کسوتان آموزش‌وپرورش استثنایی با استفاده از ظرفیت شیفت خالی مدارس استثنایی و با هدف تجربه گردانی بازنشستگان و استفاده از تجربیات آنان به‌عنوان راهنمایان بالینی راه‌اندازی شده است.

– 3 مرکز رفاهی و آموزشی ارتقای مدیریت آموزشگاهی نیز در کشور راه‌اندازی شده است و 5 اردوگاه دانش‌آموزی نیز در حال ساخت است.

– مناسب‌سازی مدارس استثنایی در تمامی ابعاد را یکی از برنامه‌های آموزش‌وپرورش استثنایی است. تا پایان مهر سال گذشته 725 مدرسه مناسب‌سازی شده‌اند و تا پایان اسفند سال جاری نیز 571 مدرسه دیگر مناسب‌سازی می‌شوند.

– علاوه بر این مناسب‌سازی 64 مدرسه پذیرا و اتیسم در تمامی ابعاد و در تمامی استان‌ها به‌صورت الگویی نیز در دست انجام می‌باشد.

– یکی از خدمات آموزش‌وپرورش استثنایی به همه دانش‌آموزان، برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان می باشد. این برنامه با پوشش 1.5 درصدی از سال 1374 شروع شده و در سال 1399 و علی‌رغم شرایط کرونایی به پوشش 99 درصدی رسیده است.

 – راه‌اندازی یک پایگاه دائمی سنجش به همراه اتاق آکوستیک در تمامی استان‌ها از برنامه‌های در دست انجام آموزش‌وپرورش استثنایی است.

– در سال آینده نیز آزمون‌های غربالگری برای شناسایی نوآموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری نیز به برنامه سنجش اضافه خواهد شد تا شناسایی این دسته از دانش‌آموزان به هنگام صورت گیرد.

– ارائه خدمات به دانش‌آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری از رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در خواهد آمد و ارائه این خدمات با رویکرد مدرسه محوری، معلم محوری و خانواده محوری گسترش خواهد یافت.

 

*ارایه  خدمات حمایتی، توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای ، خدمات توان‌بخشی در  مراکز مشاوره و قبولی دانش‌آموزان استثنایی در کنکور99 :

– آموزش‌وپرورش استثنایی در سه حوزه خدمات حمایتی، خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای و خدمات توان‌بخشی در قالب مراکز مشاوره به ارائه خدمات توان‌بخشی می‌پردازد. اعتبارات خدمات توان‌بخشی از 4 میلیارد تومان در سال 1398 به 7 میلیارد تومان در سال 1399 رسیده است و تعداد این خدمات از 16 آیتم به 18 آیتم افزایش‌یافته است.

– پرداخت هزینه عینک 33 درصد، هزینه پروتز 42 درصد، کفش طبی 33 درصد، دندان‌پزشکی  33 درصد و سمعک 25 درصد افزایش‌یافته است.

– در حوزه خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای نیز ارائه این خدمات از سال 1394 تاکنون 3 برابر رشد داشته است.

– توانمندسازی معلمان و اولیاء را از دیگر برنامه‌هاست. در سال جاری 268 کارگاه ویژه معلمان، 186 کارگاه ویژه والدین و 42 کارگاه برای دستگاه‌های اجرایی برگزار شده است که بیش از 7 هزار و 500 نفر از این کارگاه‌ها استفاده کرده‌اند.

– تاکنون 1000 کتاب برای دانش‌آموزان استثنایی مناسب‌سازی و یا تألیف شده است گفت: بیش از 11 هزار دانش‌آموز استثنایی در 158 رشته کاردانش و فنی و حرفه‌ای در حال تحصیل می‌باشند.

۳۱۱دانش‌آموز استثنایی در کنکور سال ۹۹قبول شده‌اند و این میزان قبولی به معنای رشد ۱۰درصدی نسبت به سال گذشته است.

– در سال ۹۹مبنای اصلی کار ما مبتنی بر سند تحول بنیادین بود که در این راستا سه سند تحولی ایجاد کردیم. ۹۳.۳درصد این بسته‌ها نوآورانه است و این‌گونه حدود ۷۰درصد شاخص‌های پیرامون بسته تحولی محقق شده است.

– تاکنون ۲۰هزار تبلت به دانش‌آموزان استثنایی اهدا شده است و دیگر دانش‌آموز استثنایی وجود ندارد که تبلت و یا اعتبار لازم برای تهیه آن به او داده نشده باشد.

 

*طرح هدایت با هدف تأمین تجهیزات هوشمند آموزشی برای دانش‌آموزان نیازمند :

۲۸تا ۳۰درصد دانش‌آموزان معادل با ۳میلیون دانش‌آموز از تجهیزات کافی برای اتصال به شبکه شاد برخوردار نیستند. امروزه اهداء یک تبلت به منزله اهدای یک مدرسه و اهدای تمام کتابخانه‌های دنیا به بچه‌ها است و با این رویکرد کار اهداء تبلت را با تمام منابع موجود و در قالب طرح هدایت آغاز کردیم و اکنون ۱۷۰هزار از این تجهیزات آموزشی آماده و به دانش‌آموزان هدیه شده است.

– بیشترین میزان تبلت اهدایی به استان خوزستان با اهداء ۳۲هزار و ۶۰۰تبلت معطوف می‌شود. همچنین بالاترین میزان پوشش نیاز دانش‌آموزان به تجهیزات نیز مربوط به استان‌های یزد، زنجان و بوشهر می‌شود که توانسته‌اند بیش از ۶۰درصد نیاز دانش‌آموزان را پوشش دهند.

– بیشترین نیاز دانش‌آموزان به تجهیزات آموزشی به استان‌های سیستان و بلوچستان، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد مربوط است

– با ۲۷استان تفاهم نامه‌هایی امضا کردیم تا بتوانیم باقی‌مانده تبلت‌ها را از طریق پویش‌های کشوری، مردمی و اعتبارات استان‌ها تهیه کنیم و این‌گونه دانش‌آموزی از تجهیزات هوشمند بی‌بهره نباشد.

– تهیه وسایل و تجهیزات هوشمند امری بسیار مهم در جهت ایجاد فرصتی برای عدالت آموزشی در شرایط کرونا است. تأمین این تجهیزات می‌تواند از ترک تحصیل دانش‌آموزان در دو بخش جلوگیری کند. برخی از دختران به دلیل فرهنگ خاصی از سنی به بعد ادامه تحصیل نمی‌دهند و بخشی دیگر به دلیل مشکلات محل زندگی از ادامه تحصیل غافل می‌شوند و این‌گونه می‌توانند از طریق این تجهیزات ادامه تحصیل دهند.

– در ایام کرونا تداوم آموزش، پوشش حداکثری و انعطاف حداکثری سرلوحه کار آموزش‌وپرورش قرار گرفت. تلویزیون، درس‌نامه‌ها، آموزش‌های منزل محور و شبکه شاد در راستای انعطاف حداکثری ایجاد شد.

– از مزایای شبکه شاد می توان مواردی نظیر افزایش توان معلمین، تداوم آموزش، تسهیل ارتباط با خانواده و نیز۷۲درصد یادگیری دانش‌آموزان استثنائی در اپلیکیشن شاد را برشمرد.  همچنین امروز ۱۰۰درصد مدارس استثنائی و ۸۴درصد کلاس‌ها به شبکه شاد متصل هستند. همچنین ما توانسته‌ایم ۲۵۹۱محتوای فاخر در شبکه شاد تولید کنیم.

–  اپلیکیشن جامع آموزش‌وپرورش استثنائی تا ۲۵این ماه راه‌اندازی می‌شود.

 

*افزایش اعتبارات سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی :

 در سال ۹۷بودجه این سازمان ۹۶میلیارد و ۴۲۰میلیون تومان بود، در سال ۹۸بودجه به ۹۹میلیارد و ۶۲۴میلیون تومان رسید و بودجه سال جاری نیز ۱۴۱میلیارد و ۵۰۰میلیون است. می‌توان گفت این سازمان تاکنون حدود ۱۲برابر افزایش اعتبارات داشته است که هشت برابر آن به دولت تدبیر و امید معطوف می‌شود.

بودجه سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی‌شده است… بودجه ما ۱۸۵میلیارد تومان بود که با کمسیون تلفیق و برنامه‌وبودجه رایزنی‌هایی انجام داده‌ایم تا علاوه بر این بودجه، ۲۵۰میلیارد تومان نیز به بودجه ما در ردیف خدمات توان‌بخشی اضافه شود و این‌گونه می‌توان گفت رشد ۴۰۰درصدی محقق می‌شود.

———————————————————————————————–

سید جواد حسینی رئیس سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی ( به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش )

ویرایش توسط دفتر مشاوره موسسه فرهنگی دانش 

دیدگاه‌های این مطلب

دیدگاه‌ خود را بنویسید