به علت تفاوت در ماهيت دروس امتحاني، اعم از عمومي يا اختصاصي، نمرات‌خام با همديگر همانند نيستند؛ به عبارت ديگر، کسب دو نمره‌خام يکسان (يا کسب دو درصد يکسان) در دروس مختلف آزمون سراسري، با يکديگر قابل مقايسه نيست؛ در نتيجه، نمي‌توان با استفاده از نمرات‌خام دروس مختلف، افراد را با يکديگر مقايسه کرد؛ لذا بحث تبديل نمرات‌خام به نمرات تراز مطرح ميشود که اين امر با استفاده از روش‌هاي آماري انجام مي‌گيرد. براي تعيين نمره تراز، تمامي نمرات خام داوطلبان حاضر در جلسه در هر گروه آزمايشي و هر درس، مورد نياز است؛ سپس از روي نمرات هر درس، به ترتيب نزولي، فراواني نمرات و فراواني تجمعي و مقادير فراواني تجمعي نسبي زيرسطح منحني تابع چگالي احتمال توزيع نرمال، نمره تراز براي هر درس، در هر گروه به صورت مجزا محاسبه مي‌گردد؛ به عبارت ديگر، جداازتوزيعفراوانينمراتخام داوطلبان درهردرس،نمودارتوزيع فراواني نمرات ترازدروس،نهايتاًبه صورت نمودارتوزيع نرمال استاندارد (زنگلي شکل) خواهدشد؛ بنابراين، يافتن نمره تراز دروس (اعم از دروس عمومي و اختصاصي) از سوي داوطلب يا هر فرد يا مؤسسه‌اي، جز سازمان سنجش آموزش کشور، که اطلاعات کل شرکت‌کنندگان را در اختيار دارد، امکان‌پذير نيست؛ ولي متاسفانه برخي از داوطلبان، به ويژه در آزمون سراسري، به خاطر ادعاي دروغ آموزشگاه‌هاي کنکور مبني بر اطلاع دقيق از نمرات تراز پذيرفته‌شدگان سال‌هاي گذشته، متحمل پرداخت هزينه‌هاي سنگين در زمان انتخاب رشته مي‌شوند. اميدواريم که با هوشياري روز افزون داوطلبان، شاهد کاهش اين‌گونه موارد باشيم.../نوشته مژگان احتشام‌حسيني ( 1 )
برخی محدودیت ها و اشکالات نمره‌های خام عبارت است :
-
میزان سختی یا آسانی سوالات را مشخص نمی‌کند.
-
وضعیت شما را در مقایسه با بقیه‌ی شرکت کنندگان معلوم نمی‌کند.
-
ارزش واقعی پاسخ‌های شما را نیز نشان نمی‌دهند.
پس از تایید صحت پردازش پاسخنامه‌ها، تعداد گزینه‌های صحیح و غلط، با توجه به کلید سؤالات در هر درس و گروه آزمایشی، استخراج و نمره خام به روش زیر محاسبه می‌شود:
سوالات هر درس در ۳ سطح آسان، متوسط و دشوار دسته بندی و ارایه می‌شوند. هرچه داوطلب به سوالات دشوارتری پاسخ صحیح بدهد، ارزش درصد پاسخ‌ها هم بیشتر خواهد بود. بنابراین ارزش واقعی این درصدها با محاسبه تراز کنکور مشخص می‌شوند
نکته 1: خاطر نشان می‌شود که در فرمول فوق، نمره خام، چون به درصد بیان می‌شود، در 100 ضرب می‌شود.
نکته 2: بر اساس این فرمول، به منظور جلوگیری از پاسخ به گزینه‌ها به صورت حدسی و تصادفی، به ازاء هر سؤال غلط، یک سوم از ارزش سؤالات صحیح کسر می‌شود.
نکته 3: در آزمون‌های مقاطع مختلف، دروس امتحانی از نظر تعداد سؤالات متفاوت هستند؛ برای مثال، در در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی آزمون سراسری سال 1400، درس فیزیک دارای 40 و درس ریاضی دارای 50 سؤال بود (برای اینکه اثر تعداد سؤالات از بین برده شود، عبارت مذکور تقسیم بر تعداد سؤالات شده است).
مثال: وضعیت پاسخگویی داوطلب به درس ریاضی در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی سال 1401 که شامل 50 سؤال بود، به شرح زیر است:
تعداد پاسخ‌های صحیح: 14
تعداد پاسخ‌های غلط: 4
تعداد پاسخ‌های سفید (بدون پاسخ): 32
پس نمره خام این داوطلب در این درس، عبارت است از:
— نمره داوطلب در درس (به درصد)
— دامنه تغییرات نمرات خام دروس در محدوده 3/33 – تا 100 است؛ یعنی اگر داوطلبی به همه این 50 سؤال پاسخ غلط داده باشد، نمره وی عبارت است از:
— اگر به تمام سؤالات این درس پاسخ درست داده باشد، نمره وی عبارت است از:
———————————————————————————————————————————————————
آخرین دیدگاه‌ها