موضوعات

مهارت های زندگی (24) فصل پنجم؛ انواع موضوعات و سطوح مختلف مهارت های زندگی/ قسمت پنجم : توضیح مهارت روابط بین فردی

3024

مبحث: فرهنگی پرورشی
عنوان اصلی: مهارت های زندگی
عنوان فرعی: توضیح مهارت روابط بین فردی

*مقدمه

بشر موجودي اجتماعي است يكي از رسالت هاي مهم او در جهان خاكي، ايجاد، گسترش، تداوم بخشيدن و عمق بخشيدن به روابط بين فردي است. روابط بين فردي مهم ترين مولفه ي زندگي ما از بدو تولد تا هنگام مرگ است. بزرگترين تنبيه براي انسان، تنها ماندن ( مثلاً زندان انفرادي) است.

در زمانه اي كه هر لحظه اش در گرو تغييرات شگفت انگيز است، ارتباطات حرف اوّل را مي زند و به همين دليل كيفيّت زندگي هر كس بستگي به كيفيت ارتباطات او با ديگران دارد.

یكي از نشانه‌هاي سلامت رواني ، وجود روابط سالم بين فردي است. روابط گرم و صميمي با انسان‌هاي ديگر منبع اعتماد ، راحتي و آسايش هر كدام از ماست. حمايت اجتماعي در واقع پيوند‌هاي اجتماعي ميان افراد است كه باعث ايجاد امنيت، آرامش، اهميّت و احترام در افراد مي‌شود. براي بهره‌گيري از اين شبكه ارتباطي بايد برخي مهارت ها را آموخت. مهارت‌هايي كه به ايجاد روابط بهترما با ديگران كمك مي‌كند. در چنين فضايي افراد براين باورند كه تنها نيستند و متعلّق به گروهي از انسان‌ها هستندكه در مواقع ضروري مي‌توان از آنها كمك گرفت.

هيچ يك از توانمندي هاي بالقوه ي انسان رشد نمي كند مگر در بستر روابط بين فردي. انسان ياد نمي گيرد، خلق نمي كند، نمي سازد و بالاخره زنده نمي ماند مگر در بطن روابط اجتماعي اش. هيچ انساني از بدو تولد و بدون آموختن، نمي تواند روابط بين فردي موثّر برقرار كند. اين آموختن مادام العمر است و تا زماني كه انسان زنده است، ادامه دارد. تداوم حيات و اجتماع منوط به افزايش كيفيّت روابط بين فردي است.

تحقيقات مختلف حاكي از آن است كه حدود هفتادوپنج درصد از اوقات روزانه ي ما به نحوي در‌تماس و ارتباط با ديگران مي گذرد. بنا‌براين افرادي كه از مهارت هاي ارتباطي قوي‌تري بر خوردارند بيشتر مورد پذيرش اطرافيان خود قرار مي‌گيرند و فرصت هاي ارزشمندي را به دست آورند.
سيستم ارتباطي خانواده و نوع ارتباط اعضاي خانواده با يكديگر مي تواند از مهمترين عللي باشد كه افراد در برقراري ارتباط دچار مشكل شده وكمرو، خجالتي و منزوي بار بیایند.
افراد از طريق برقراري ارتباط صميمانه قادر خواهند بود كه احساسات و عواطف خود را به اعضاي خانواده، دوستان و نزديكان خود ابراز نمايند و در اين صورت با كمك و ياري خواستن به موقع از ديگران موفق خواهند شد كه با مسائل و مشكلات پيش آمده ي خود به بهترين نحو ممكن رفتار نموده و راه حل هاي جديدي را كشف كنند. ارتباطات مجموعه اي از مهارت هاست اما مهمترين آنها درك نقطه نظرات طرف مقابل و تفهيم نقطه نظرات خود ما مي باشد.
از آن جايي كه امروزه برقراري ارتباط صميمي بين دو يا چند نفر، نيازمند آگاهي از فنون و روش هاست، روابط بين فردي جزء يكي از مهارتهاي زندگي محسوب مي شود.

**تعريف ارتباط بين فردي:

برای تعریف روابط بین فردی ابتدا لازم است ارتباط را به صورت مختصر تعریف کنیم.ارتباط عبارتست از انتقال مفاهیم یا معانی یا پیام از شخصی به شخص دیگر و هر قدر میزان انتقال پیام دقیق تر و روشن تر باشد ارتباط موثّرتر است. 

دونوع ارتباط داریم که عبارتند از: ارتباط کلامی و ارتباط غیر کلامی.

ارتباط کلامی تمامی جنبه های گفتار و ابزارهای کلامی را شامل می شود که در آن چگونگی صحبت کردن از جمله سرعت کلام ، تن صدا و آهنگ صدا مطرح می شود .اما ارتباط غیر کلامی به سایر فعالیت هایی گفته می شود که کارکرد ارتباطی دارند مثل حالت چهره ، ژست ها ،حرکات بدنی ،نحوه لباس پوشیدن و غیره که در یک کلام به آن زبان بدن می گویند.

به بیان دیگر؛ روابط بین فردی فرایندی است که در آن یک فرد اطلاعات و احساسات خود را از طریق پیام های کلامی و غیر کلامی به یک فرد یا افراد دیگر می رساند.این توانایی موجب تقویت رابطه گرم و صمیمی با دیگران ،و رفع تضاد ها و تعارض ها می شود. 

در واقع ارتباط عبارت است از هر گونه تعاملي كه شامل انتقال پيام باشد. اين فرايند از جزئيات زيادي تشكيل شده است. در مهارت ارتباط بين فردي به موضوعاتي مثل دوست يابي، گوش كردن، حل تعارض و … مي پردازيم.

هنگامي كه ارتباطي را بر قرار مي كنيم ، دو خواسته اصلي داريم:
1- توليد احساسات مثبت
2- رسيدن به هدف
ارتباط زماني موثر است كه هر دو طرف به خواسته هاي خود برسند. شايد روابط بين فردي تنها تعاملي است كه مي توان در آن دو برنده داشت.

*** راه فراگیری مهارت روابط بین فردی :

در روابط بین فردی مهارت های زیادی موثّر هستند که در زیر تحت دو عنوان کلی مهارت های کلامی و غیر کلامی می آوریم .وقتی در جریان یک ارتباط ، پیام ها به صورت رمز کلامی انتقال می یابند به آن ارتباط کلامی گویند که مهمترین مهارتهای ارتباط کلامی شامل سوال کردن ، تایید کردن تحسین کردن و تعبیر و تفسیر کردن است. اما هرگاه پیام به صورت علایم یا رمزهای غیر کلامی انتقال یابد به آن ارتباط غیر کلامی گویند که مهمترین مهارت های ارتباط غیر کلامی شامل تکان دادن سر ،حالات چهره و تماس چشمی مستقیم است.

»»» براي برقراري روابط بين فردي موثّر چهار حوزه مهارتي را بايد فرا گرفت.
حوزه اول) برقراري اعتماد در روابط بين فردي.
اولين حوزه مهارتي، اعتماد متقابل است.براي برقراري اعتماد در روابط بين فردي بايد به مولفه هاي زير توجه كرد:
– نسبت به فرد مقابل متعهدانه رفتار كردن.
– نشان دادن گرمي و پذيرش نسبت به فرد ديگر.
– اجتناب از برخورد قضاوتي نسبت به فرد ديگر.
– قابل اعتماد بودن.
– صادق بودن.
حوزه دوم) برقراري ارتباط روشن و عاري از ابهام.
يك نكته كه بايد در روابط بيين فردي به آن توجه كرد، نوع استفاده از ضماير در جمله بندي پيام است. وقتي كه فردي با جملاتي صحبت مي كند كه با« تو » شروع مي شوند، فرد مقابل را درشرايطي قرار مي دهد كه احساس كند بايد از خود دفاع كند. اما وقتي جملات فرد با « من » شروع مي شوند،وي از احساسات و افكار خودش صحبت مي كند و فرد مقابل ضرورتي براي دفاع از خود احساس نمي كند.

حوزه سوم) پذيرش و حمايت يكديگر.
از مهم ترين تفاوت هاي فردي كه روي رابطه ما با ديگران اثر مي گذارد، تفاوت در نقطه نظرها و ديدگاه ها است. هر فردي احساسات، ديدگاه ها و رفتارهاي مخصوص به خودش را دارد. به همين دليل امكان ندارد كه دو نفر در همه چيز هم عقيده و هم فكر باشند. مهم اين است كه فرد ياد بگيرد داشتن اختلاف نظركاملاً طبيعي است و اين مهارت را كسب كند كه ديدگاه خود را تنها ديدگاه، يا بهترين و مناسب ترين ديدگاه نداند و توانايي ديدن موضوع از زاويه ی ديد ديگران را نيز داشته باشد. آن وقت است كه ارتباط بين فردي موثّرتر و سالم تري برقرار مي شود.
اختلاف نظر حتي مي تواند مفيد باشد مثلاً:
– اختلاف نظر تغيير كردن را تشويق مي كند.
– اختلافات، زندگي را جالب تر مي كند.
– زماني كه اختلاف نظر بين تصميم گيرندگان وجود دارد، تصميم هاي مناسب تر و بهتري گرفته مي شود.
– اختلاف نظر مي تواند روابط را غني تر و عميق تر نمايد. در يك اختلاف فرد ياد مي گيرد كه ديدگاه ديگري را نيز به حساب آورده و به آن احترام بگذارد.

حوزه چهارم) حل تعارض ها و مشكلات موجود در روابط بين فردي به شيوه اي سازنده.

افراد مختلف براي حل اختلاف راهبرد هاي مختلفي دارند. راهبرد هاي حل اختلاف در كودكي آموخته مي شوند و بسياري مواقع هنگامي كه اختلافي پيش مي آيد، اتوماتيك بكار مي افتند و در واقع انسان ها اطلاع چنداني در مورد راهبردهاي حل اختلاف خود ندارند.
وقتي اختلافي پيش مي آيد، آدم ها دو موضوع و مسئله اصلي را مد نظر قرار مي دهند:
1) رسيدن به اهداف شخصي
2) حفظ ارتباط خوب با ساير افراد
بسياري از عصبانيت هاي افراد فقط به اين دليل اتفاق مي افتند كه وقت صرف نمي كنند كه از قبل فكر كرده و راه حل هاي ديگري به جاي عصباني شدن پيدا كنند .

»»»سه راه حلي كه در اينجا آمده است،‌ راه حل هايي هستند كه به جاي خشم مي توان از آنها استفاده كرد . براي پاسخ بهتر ،‌اول بايد فرد بپذيرد كه عصباني است و ممكن است پرخاشگرانه برخورد كند و سپس پاسخ بهتر بدهد .
سه جايگزين خوب به جاي خشمگين شدن عبارتند از :
1- محدوديت تعيين كردن.
2- منتظر فرد مقابل نشدن براي انجام كارها.
3- قاطع برخورد كردن.

اين مهارت همانند تمامي مهارت هاي ديگر با تمرين و تكرار كسب مي شود.

»»» راهکارهایی برای تمرین بیشتر :

1) در برقراری ارتباط به شخصیت افراد توجه کنیم و متناسب با شخصیت افراد رفتار کنیم مثلا نحوه ارتباط ما با کودکان ، همسالان ،بزگسالان ، سالخوردگان و بیماران باید متفاوت با یکدیگر باشد .

2) برای تقویت رابطه از پرگویی و پراکنده گویی اجتناب کنیم.

3) از تحقیر ،توهین و به دیگران خودداری کنیم.

4) در صورت قطع ارتباط تنها دیگران را مقصر ندانیم و برای ارتباط مجدد پیش قدم شویم.

5) با احترام به دیگران احترام به خود راتضمین کنیم.

6) در صورت روبرو شدن با نظر مخالف دیگران بهتر است با صبر و بردباری برای تداوم رابطه بین فردی تلاش کنیم.

7) با آگاهی از حقوق خود و دیگران در روابط بین فردی از سوء استفاده های احتمالی جلوگیری کنیم.

8) توانمندی ها و مهارت های ارتباطی خود را شناخته و آنها را برجسته نماییم مثلا توانایی شوخی و طنز به جا و مناسب .

9) افراد خانواده خود و دیگران را با اسم کوچک و صفت های زیبا صدا بزنیم مثل : پسرم ،عزیزم ، دختر گلم و …

10) شنونده خوبی برای دیگران باشیم و آنها را تشویق به گفتگو کنیم.

 

****عوامل تأثير گذار در روابط بين فردي :

»»»دوست يابي
داشتن دوست خوب در تمام مراحل زندگي، بخصوص در دوران كودكي و نوجواني بنا به دلايل زير بسيار ضروري است:
الف) موجب افزايش احساس اعتماد به نفس و اطمينان به خود، مي گردد.
ب)موجب مي شود كه زندگاني خود را با معني و هدفدار بدانيم و در نتيجه از احساس پوچي و نوميدي رهايي يابيم.
پ) موجب مي شود كه از احساس تنهايي و انزواي اجتماعي كه منشاء پيدايش بسياري از بيماري هاي جسماني و رواني است رهايي يابيم و به زندگي خود طراوت و شادابي بخشيم.
»»»پايان دادن به دوستي هاي نا‌مناسب
قطع رابطه كردن يكي از كارهاي بسيار دشوار و دردناك مي باشد. ولي نه هر قطع رابطه اي، زيرا رابطه اي كه فرد در آن مورد بي احترامي يا سوء استفاده قرار مي گيرد و جز ناراحتي و دردسر چيزي عايد وي نمي گردد، بهتر است هر چه زودتر پايان پذيرد.
بايد آماده باشيم، زيرا ممكن است طرف مقابل از اين تصميم ناراحت، خشمگين و يا شوكه شود. به وي زمان بدهيم تا هر آنچه كه مي خواهد بگويد را بگويد. در هنگام قطع رابطه هيچ گاه تهديد نكنيم و از تهديد طرف مقابل نيز نهراسيم.
بايد بدانيم كه ما وارد رابطه اي شده بوديم و به هر دليل اكنون احساس مي كنيم بايد به اين رابطه پايان دهيم. مهم است كه غم و اندوه خود را در يك مكان خلوت و خصوصي تخليه و ابراز كنيم و بپذيريم كه همه چيز پايان يافته است. مدّت زماني كه نياز داريم تا به آرامش برسيم، بستگي به عواملي همچون: گذشت زمان، ميزان شدت و انتظارات ما خواهد داشت. در اين زمان فردي را بيابيم كه پشتيبان و تكيه گاه ما باشد.
»»»مهارت هاي حل تعارض
اين توانايي ها به ما امكان مي دهد كه با اغتشاش هيجاني همراه با تعارض به گونه اي مواجه شويم كه وقتي بحث بالا مي گيرد به روابط دوستانه وصميمي ما صدمه نزند.
»»»كار گروهي
از ويژگي هاي كار گروهي تقويت همكاري، همفكري، همدلي و هماهنگي بيشتر بين اعضاي گروه مي باشد. اين امر تقويت روابط بين فردي اعضاي گروه را بيش از پيش فراهم مي كند.
»»»مهارت هاي حل مشكل گروهي
مهارت هايي هستند كه راه رفع نيازهاي تعارض آميز، راضي نگه داشتن همه افراد گروه و حل مشكلات و تداوم آنها را نشان مي دهند.
»»»اهميت دادن
يعني بتوانيم به احساسات، نيازها و خواسته‌ها‌ي فرد مقابل توجه نشان دهيم. زماني روابط بين فردي تقويت مي شود كه با توجه به توان و ظرفيت خود، در مقابل عملكردهاي ديگران رفتار مناسبي داشته باشيم.
»»»احترام گذاشتن
يعني پذيرفتن و گرامي داشتن بي قيد و شرط ديگران. با ديگران به گونه اي رفتار كنيم كه احساس كنند برايشان ارزش و احترام قائل هستيم. يكي از نشانه هاي احترام گذاشتن، رعايت قواعد و مقررات موقعيتي است كه در آن قرار مي گيريم.

*****برخی انواع مهم روابط بین فردی :

ازمهمترین انواع روابط بین فردی روابط خانوادگی و روابط همسالان است.

روابط خانوادگی : محیط های خانوادگی به عنوان اولین محیط تربیتی فرد و عامل بسیار موثر بر رشد وی است. تاثیر خانواده از زمان بسته شدن سلول نطفه بر فرد آغاز و در تمام طول زندگی وی ادامه می یابد.هرگونه بی توجهی و سستی در تربیت کودک ، عواقب ناگواری برای او به وجود می آورد.به عبارتی می توان گفت رفتار هرفرد ، واکنشی به رفتار والدین و محیط تربیتی اواست . تجارب تلخ دوره کودکی موجب بوجود آمدن مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری ، افسردگی ، طلاق ، بزهکاری و غیره می شود.

والدین نه تنها از طریق انتقال ژنتیک بلکه از طریق آشنایی کودک با زندگی جمعی و فرهنگ جامعه نقش موثری دارند .همچنین موقعیت اجتماعی خانواده ، وضع اقتصادی آن عقاید ،آداب و رسوم آرزو های والدین ، شیوه های فرزند پروری ، سن اولیا و فرزند چندم خانواده بودن افکار و روابط آتی کودک را تعیین می کند .

میزان تاثیری که خواهران و برادران در رشد اجتماعی کودک دارند به عواملی از قبیل :جنس کودک ،جنس خواهر و برادر،چندمین فرزند خانواده بودن ، فاصله سنی کودک با خواهر و برادر و تعداد کودکان در خانواده بستگی دارد. کودکان خردسال بیشتر گرایش دارند از خواهر و برادر بزرگتر از خود تقلید کنند .

روابط همسالان : برخلاف روابط کودک با خانواده ، رابطه با دوستان و همسالان ،رابطه ای مبتنی بر تساوی و تفاهم است .برخی از جامعه شناسان و روانشناسان معتقدند تاثیر بزرگسالان در کودکی و به ویژه در نوجوانی است . زیرا فاصله سنی زیاد باعث ایجاد روابط تلفیقی و تحمیلی می شود . چیزهایی که کودکان از همسالان یاد می گیرند از طریق تعامل و تفاهم است .کودک مجبور است برای برقراری ارتباط با گروه مرتب رفتار خود را مورد ارزیابی قرار دهد و در برقراری رابطه رفتارهای ناخوشایندی که باعث طرد او از گروه می شود جلوگیری کند .

******نتایج و فواید مهارت های بین فردی:

این تونایی موجب تقویت رابطه گرم و صمیمی ما با دیگران به ویژه اعضای خانوده می شود و سلامت روانی و اجتماعی ما را بیش از پیش فراهم نموده و به قطع روابط ناسالم ما منجر خواهد شد.

پژوهشهاي روان شناختي در مورد اهميت روابط بين فردي موثر به نتايج زير رسيده اند.
– اثر مستقيم روي سلامت رواني دارد.
– بهره وري شغلي و موفقيت را افزايش مي دهد.
– تندرستي و سلامت جسمي به همراه مي آورد.
– باعث مقابله سازنده با استرس مي گردد.
– به رشد شخصي و هويت يابي افراد كمك ميكند.
– كيفيت زندگي را افزايش مي دهد.
– خود شكوفايي به همراه دارد.

«« شادي، خوشبختي، عزت نفس و توانايي ما براي شكوفا شدن تا حدود زيادي تحت تاثير روابط ما هستند. »»

*******ويژگي هاي روابط بين فردي ناسالم

1- همه چيز را گفتن. افشاي تمام اطلاعات و رازهاي شخصي.
2- در نخستين جلسه ملاقات با صميميت سخن گفتن و وابسته شدن.
3- مقدم داشتن نيازها و خواسته هاي ديگران بر نيازها و خواسته ها‌ي خود.
4- مدام نگران نوع واكنش ديگران نسبت به رفتار، نگرش، عقايد و سبك زندگي خود بودن.
5- ترس از طرد شدن از سوي ديگران.
6- نياز به پذيرش و تأييد ديگران.
7- نياز به خشنود سازي ديگران در همه اوقات.
8- اجازه دادن به ديگران تا هدايت زندگي ما را در دست بگيرند.
9- وانمود به موافقت كردن در صورتي كه كاملاً مخالف هستيم.
10- روي آوردن به فعاليتها و رفتارهاي افراط آميز به منظور همرنگي با ديگران مانند: مصرف مواد مخدر و الكل، گرسنگي كشيدن، پرخوري عصبي، بي محابا خرج كردن، رابطه جنسي و غيره.

********اشاره ها و نكته ها ( خلاصه و جمع بندی )

1- سعي كنيم در برقرای ارتباط، شروع كننده خوبي باشيم مثل سلام و احوال پرسي گرم و فشردن دست فرد مقابل.
2- هنگام صحبت كردن، سخنان يكديگر را قطع نكنيم.
3- براي تقويت ارتباط، از پراكنده گويي و مقدمه چيني زياد پرهيز كنيم.
4- با سوال كردن ( نه به حالت باز جويي )، بازخورد دادن، بازگو كردن آنچه گفته و آنچه احساس مي كند و خلاصه كردن صحبت هاي طرف مقابل، نشان دهيم كه به او توجه داشته و صحبت هايش براي ما اهميت دارد.
5- هنگام صحبت كردن، مطالب خود را واضح بيان كنيم و مطمئن شويم كه شنونده فرصت سوال كردن يا اظهار نظر كردن را دارد. سعي كنيم خود را جاي شنونده قرار دهيم و احساسات او را در نظر بگيريم.
6- هنگام حضور در مكان هاي جديد ابتدا به دنبال آشنايان باشيم، سپس افرادي را جستجو كنيم كه با آن ها راحت تر مي توان ارتباط برقرار كرد.
7- در ارتباط بين فردي علاوه بركلام، از روش هاي غير كلامي مانند (گوش دادن، نگاه كردن، استفاده از ژست ها و چهره ها، ايماء و اشاره و…) به خوبي استفاده كنيم.
8- براي ادامه يك ارتباط خوب از تمجيد و تحسين مناسب و به جا استفاده كنيم، مانند (خوشحالم با شما هم صحبت شدم- خيلي خوب گفتيد- آفرين – من هم با نظر شما موافقم و…).
9- ازتحقير، سرزنش و توهين ديگران خودداري كنيم. مانند ( تو اصلاً نمي فهمي- هنوز بچه هستي- بگو بزرگترت حرف بزنه و…).
10- در مقابله با توهين ها و رفتارهاي پرخاشگرانه ديگران، از تلاش براي اثبات غلط بودن اتهام هاي آنها خودداري كنيم (دفاع نكنيم) و تنها از بي توجهي انتخابي استفاده نمائيم. يعني لبخند نزنيم، تماس چشمي برقرار نكنيم و به كار خودمان ادامه دهيم.
11- هنگام صحبت، از قضاوت در مورد رفتار گوينده، پرهيز كنيم. مانند (اگر اين كار را نمي كردي، اين طور نمي شد- خب، تقصير خودت بوده و…) به جاي استفاده از اين عبارت مي توانيم بگوييم: “بهتره مسئله را يك بار ديگر مرور كنيم”.
امام علي(ع): (زبان همچون حيوان درنده اي است كه اگر بي انديشه رهايش كني تو را تباه سازد).
12- در مواقع عدم امكان ارتباط حضوري، از ديگر ابزارهاي ارتباطي مانند تلفن زدن، نامه نوشتن و… در تقويت ارتباط خود با ديگران استفاده كنيم.
13- افرادي را كه در برقراري و ايجاد ارتباط ضعيف هستنند به كارهاي گروهي (ورزشي، فرهنگي، اجتماعي و…) راهنمايي كنيم.
14- با شركت در مكان هاي اجتماعي (جشن ها و سخنراني ها و مراسم مختلف در مساجد، مدارس و مكان هاي عمومي) در تقويت ارتباط خود با ديگران تلاش كنيم.
15- با آگاهي از حقوق خود و ديگران در روابط بين فردي، از سوء استفاده هاي احتمالي پيشگيري كنيم.
16- توانمندي ها و مهارتهاي ارتباطي خود را شناخته و در عمل به كار بگيريم. مانند (شوخي، طنز به جا و …).
17- افراد خانواده و يا دوستان خود را با اسم كوچك و پسوند هاي زيبا صدا بزنيم. مانند ( پسرم، عزيزم، دختر گلم، همسر گرامي و…).
18- شنونده خوبي براي ديگران باشيم و آن ها را تشويق كنيم تا راجع به خودشان صحبت كنند. مانند: (نظر شما چيست؟- شما چه فكر مي كنيد؟- احساست را بگو و…).
19- در روابط خود با ديگران:
– تصميم بگيريم كه چه چيزي از آنان مي خواهيم.
– چگونه رفتاري بايد با ما داشته باشند.
– مرزهاي مطلوب خود را تعيين و به اطلاع آنان برسانيم.
– سپس پيامد هايي را در صورت تجاوز به مرزهاي خود تعيين كرده و آنها را قاطعانه به مرحله اجرا بگذاريم.
– قبل از آنكه ديگران را مقصّر بشناسيم و يا محكوم كنيم، تلاش نماييم، تا نقاط قوّت و ضعف خود را مورد كنكاش قرار دهيم.
– هر چه داده هاي ذهن ما بيشتر باشد، وسعت ديد بيشتري خواهيم داشت.
– به گفته الوين تافلر: رهبران فكري آينده افرادي هستند كه قدرت دريافت اطلاعات تازه و توان ايجاد تغيير در دركشان را داشته باشند، در غير اين صورت محكوم به خروج از اين دنيا مي شوند.

درپایان مطالب این مبحث، از راهنمایی راهبران دین بهره می گیریم.

«« زياد عيب رفيق خود را جستجو مكن وگرنه هميشه بي رفيق خواهي ماند زيرا احدي خالي از عيب نيست. امام صادق علیه السلام »»

«« ناتوان ترين مردم كسي است كه در دوست يابي ناتوان است. امام علی علیه السلام »»

( دسته بندی مطالب با کمی ویرایش توسط : مرکز مشاوره موسسه فرهنگی دانش )
————————————————————————————————————————————————————————–
منابع اینترنتی:
– معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالیhttp://www.nkums.ac.ir/
– معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی
– بسته هاي آموزشي مؤسسه” اشاره ها و نكته ها”
– مرکز مشاوره و راهنمایی دانشگاه آزاد اسلامی واحدکرج ( تهیه کننده : سمیرا بی باک و مهسا اصلانی دانشجویان رشته مشاوره واحد کرج با نظارت استاد مرضیه دهقان پور)

برخی منابع مکتوب:
– الویت، ارنسون (1386) ،روانشناسی اجتماعی. ترجمه حسین شکر کن ،انتشارات رشد.
– نظریه های شخصیت ،ترجمه یحیی سید محمدی ،نشر ویرایش .
– شاملو ، سعید (1385 ) بهداشت روانی تهران: انتشارات
– شفیع آبادی ، عبداله (1387) ،پویایی گروه و مشاوره گروهی ،تهران: انتشارات

دیدگاه‌های این مطلب